Of de Amerikaanse saxofonist Ken Vandermark dit seizoen evenveel in België te horen zal zijn als tijdens het vorige valt nog af te wachten. Hij tekende echter midden september al weer present in Trix, waar hij optrad met Lean Left, een van zijn haast ontelbare projecten.
Lean Left zonder meer bestempelen als een band van Vandermark is de waarheid geweld aandoen. Niet alleen laat de rietblazer doorgaans veel ruimte voor zijn medemuzikanten, met de Noorse drummer Paal Nilssen-Love (Atomic, The Thing) en de gitaristen Terrie Ex (geboren Hessels) en Andy Moor (beiden The Ex) heeft hij in deze band collega’s naast zich die een even sterke stempel kunnen drukken. Bovendien zijn Moor en Hessels geen rockers die niet over de verschillende muurtjes durven kijken, zoals Vandermark en Nilssen-Love geen jazzers zijn voor wie hun horizon ophoudt bij swing of zelfs ook maar vrije improvisatie.
Open muzikale geesten dus: een goed gesternte om het concert in Antwerpen onder te laten beginnen, maar helaas geen voldoende voorwaarde voor een set die een heel uur kan boeien.
De aftrap werd gegeven door Hessels met geïsoleerde gitaarklanken, een fraai maar bescheiden decor dat snel werd aangevuld door Moor. Het compatibele spel van de twee zou een van de sterktes van het concert worden. Waar Hessels resoluut koos voor het speciale geluid van een drumstick en een bottleneck op de snaren, zorgde Moor voor een meer rockgerichte aanpak: niet door gemakkelijke riffs en akkoorden, maar met noisy ritmes die in combinatie met Hessels geluid geregeld meer van doen hadden met abstracte elektronica dan met gangbare gitaargeluiden.
Zo trokken de twee een vaak fascinerende geluidsmuur op (de ene keer al wat steviger en dikker dan de andere) die meer dan genoeg kleine nuances vertoonde en waartegen drums en sax hun weg konden zoeken. Voor de eerste was het snel duidelijk: een duidelijke groove zou in Trix (after all in de eerste plaats een plaats waar het rockwerk thuis is) geen misdaad zijn. Duidelijke ritmes en herkenbare patronen riepen de wereld van rock op, gedurende enkele minuten zelfs zo expliciet die van de rootsrock dat het alleen nog wachten was op een paar stevige vetkuiven om alsnog een rockabillyavond in te zetten. Veel zoeken naar prikkelende geluiden of ritmes deed Nilssen-Love niet, wat zijn bijdrage nog meer herkenbaar, maar helaas ook voorspelbaar maakte.
Voor Vandermark bleek dit in elk geval niet de meest inspirerende setting. Dat hij niet op, maar in het geluid zat (toeval of niet, maar van een overdreven versterking van zijn klarinet, tenor- en baritonsax was in elk geval geen sprake) was niet het probleem, integendeel. Wegzinkend in de groep paste hij extra mooi in het geheel waarbinnen ook Moor en Hessels elkaar in evenwicht hielden. Minder fascinerend was manier waarop hij de metrische regelmaat beantwoordde met herhaalde formules die te weinig om het lijf hadden om te boeien: te kort om te ontwikkelen en te onbeduidend om catchy te zijn. Zo stokte de evolutie van de muziek geregeld om pas weer in gang te schieten bij het verlaten van de het afgelijnde kader.
De set van Lean Left meanderde gedurende veertig minuten van muzikale houvast naar bescheiden vrijheid: aanvankelijk niet onaardig om te horen, maar toch wel veilig en mager voor muzikanten van dit kaliber. Bovendien werd het traject na een tijdje voorspelbaar. Goed veertig minuten voor het einde van het optreden lieten de heren voor het eerst echt los. Het volume werd gevoelig teruggeschroefd. Hessels en Moor lieten veel ruimte vallen en Nilssen-Love koos voor onbestemd golvende patronen (of zelfs totale afwezigheid) waardoor er meer bewegingvrijheid ontstond voor Vandermark. Die kon zich plots melodisch beter ontplooien (een gedaante waarin hij doorgaans het sterkst uit de hoek komt) wat resulteerde in de tien mooiste en tevens spannendste minuten van de set. Wat de muziek aan uitdaging verloor qua decibels kreeg ze dubbel en dik terug in de prikkelende openheid van de totaalklank.
Meer van dit soort risico’s had het optreden merkelijk uitdagender en gevaarlijker gemaakt. Nu bleef het optreden net iets te veel aan de bekende en veilige kant, omschrijvingen die met betrekking tot deze vier muzikanten eerder zelden bovengehaald moeten worden. Een indrukwekkende reputatie is duidelijk niet altijd even licht om dragen.
(Foto homepage: Petra Cvelbar)
