Niemand had ooit verwacht dat Arjen Lucassen, brein achter de Ayreon-rockopera's, nog zou afkomen met een vervolg op zijn veelgeprezen Star One. Dit project richtte de pijlen volledig op science fiction en vooral films die op Lucassen een grote indruk nalieten. Deze keer koos hij echter voor een iets andere aanpak...
Arjen, de reden voor ons gesprek is uiteraard de nieuwe Star One. Je hebt al eerder verteld dat je nooit op voorhand weet voor welk project de muziek gaat zijn. Wanneer wist je dat je de nieuwe Star One in handen had?
Gewoonlijk weet ik dat pas als ik al een half jaar aan het schrijven ben geweest. Deze keer wist ik het eigenlijk meteen. Ik had eerst Guilt Machine gedaan, wat dan weer een heel erg sferisch album was, met rustige passages en slechts een zanger. Daarna had ik gewoon zin om nog eens een ouderwets heftige plaat in elkaar te boksen. Lekker potige gitaarlijnen, flink wat bombast er door draaien, verschillende zangers en tekstueel en emotioneel niet zo diep graven als bij Guilt Machine.
Hoe beslis je dan dat het Star One moest zijn en niet de volgende Ayreon?
Ayreon heeft natuurlijk een heleboel verschillende stijlen. Metal is daar slechts een klein gedeelte van. Voor de rest zit er folk in, prog, elektronische muziek, ... Star One is puur mijn metalproject. Het materiaal was dus sowieso voor een Star One-plaat.
Het album is opnieuw volledig op science fiction gebaseerd, maar deze keer blijf je op de Aarde. Was daar een reden voor?
Dat komt omdat ik altijd eerst de cd afwerk en daarna komen pas de teksten. Ofwel kies ik dan voor een verhaal, of in dit geval natuurlijk films. Op de eerste plaat was de muziek echt wel spacy, met veel biepgeluidjes en toestanden. Dit keer vond ik de muziek veel meer down to earth. De muziek voelde allemaal duisterder aan, en meer geworteld bij ons, dus ik dacht van deze keer films te kiezen die op de Aarde afspelen. Ik koos ook voor donkerder films zoals The Matrix.
Arjen Lucassen (Foto: Inside Out Music)
Is het dan makkelijk om te beslissen welke films je er uit pikt?
Ik ben eerst op Wikipedia gaan kijken welke films onder de noemer vallen van dystopias en post-apocalyptische settings. Dat was een lijstje van ongeveer veertig films, die ik allemaal heb zitten bekijken. Natuurlijk had ik er al een deel gezien, en uiteindelijk had ik een lijstje van vijftien tot twintig films die ik echt te gek vond. Er zaten ook een paar tussen die ik heel belangrijk vond toen ik jong was. Toen ben ik gewoon gaan uitpluizen welke nummers zouden passen bij welke films van mijn lijstje. Dat was echt makkelijk, zo past 'Blade Runner' perfect bij 'No One's Here'. 'Digital Rain' paste dan weer perfect bij 'The Matrix' omdat het een complex nummer was met verschillende invalshoeken.
Zo zorg je eigenlijk voor wat zoekwerk voor de luisteraar.
Ik wou het iets moeilijker maken dan op de eerste cd. Op die plaat legde ik telkens gewoon de plot van elke film uit in de tekst en dat was het dan. Dit keer wou ik me meer richten op een facet uit een bepaalde film en daar de tekst op baseren.
Is 'Human See Human Do' trouwens 'Planet of the Apes'?
Zeker weten! (lacht) Het opent met een citaat uit de film, al mag ik het echte natuurlijk niet gebruiken. Dan heb ik gewoon Russell Allen dat zinnetje laten nadoen.
Ik dacht al dat ik de zin van Charlton Heston herkende.
Precies! Ja, die wou ik zo graag gebruiken, want die is natuurlijk zo tekenend voor de hele film. Maar ja, het mocht niet en toen heb ik dat maar aan Russel gevraagd. Eerst zei hij nog dat hij het niet ging doen omdat het hem echt niet lag, maar toen liet ik het hem horen en begonnen we het na te doen, waarna we het er in een enkele take op hebben gegooid.
Was het makkelijk om dezelfde cast van stemmen opnieuw mee te krijgen?
Het hele Star One-gebeuren ben ik begonnen precies omdat die mensen fan van mijn muziek waren. In eerste instantie waren ze dus makkelijk te krijgen. Toen heb ik een toer gedaan met zowel Damian Wilson als Russell en Floor Jansen waarbij we elkaar nog beter hebben leren kennen. Dus ja, het was héél makkelijk. Toen ik ze opbelde, was de algemene teneur: “'tuurlijk! Zeg maar wanneer!”
Zou je opnieuw overwegen om met Star One shows te doen, of ga je het deze keer bij de plaat houden?
Live spelen is zeker een optie. In principe hebben alle zangers toegezegd om mee op te treden indien het gebeurd. Dat zagen ze allemaal geweldig goed zitten. Maar het blijft natuurlijk heel moeilijk om al die mensen bij elkaar te krijgen. Ze hebben allen eigen bands, eigen projecten, ... Bovendien is het ook een kostbare zaak: je moet niet enkel al die muzikanten bij elkaar krijgen, je moet ze ook nog eens laten overkomen, ze in een hotel stoppen, ... Je moet toch ook een paar weken repeteren. Het is een hele grote opzet. Ik wacht daar dus nog zeker even mee, maar het kan altijd.
Hoe goed kan jij zo'n uitgebreide ploeg eigenlijk regisseren?
Dat is het allermoeilijkste en ook het allervervelendste. Zo waren er op de laatste Ayreon zeventien zangers. Dat was echt een hel om dat logistiek voor elkaar te krijgen. Je moet de zangers bereiken, weten hoe je ze kan bereiken, eens je ze hebt, moet je alles precies regelen, overvliegen, mails sturen. Dat is moeizaam, dus doe ik dat in samenwerking met anderen. Mijn manager boekt onder meer de tickets en dergelijke. Iedere zanger zit weer in een nieuw verhaal.
Heb jij zo veel inspiratie bij science fiction? Want het moet toch ergens vandaan komen...
Het is voor mij alvast een stuk makkelijker als ik nummers op films baseer. Ik ging mijn favoriete films bekijken en liet me daardoor inspireren. Ayreon is dan weer een stuk moeilijker, want dat zijn mijn eigen verhalen. Dan moet je met een eigen verhaallijn komen en alle karakters ontwikkelen. Star One is in dat opzicht vrij eenvoudig.
Wat vind jij als kenner van al die remakes de laatste tijd?
Dat vind ik echt helemaal niks. Die remake van 'Planet of the Apes' was echt vreselijk. Ik vind films tegenwoordig sowieso minder interessant, al kan dat ook komen doordat ik een oude lul ben. (lacht) Vroeger vond ik James Bond te gek, heerlijk cheesy met geweldige opmerkingen en one-liners. Nu is alles zo serieus en gaat het allemaal zo snel. Het kan de leeftijd zijn, maar ik blijf de originele een stuk beter vinden.
Arjen Lucassen (Foto: Inside Out Music)
Neem jij nu even rust vooraleer je aan een nieuw album begint?
Rust is helemaal niets voor mij. Ik zou niet weten wat ik daarmee moet aanvangen. Je wordt wakker en dan? Ga je gewoon in je stoel zitten? Het liefst ben ik altijd creatief bezig. Ik pak gelijk een gitaar en begin te denken over een nieuw project. Het lukt niet altijd en dat is vervelend. Hoe liever je iets nieuw wil beginnen, hoe moeilijker het is. Als ik een plaat klaar heb, duurt het vier maanden voor die effectief uit is. In die tijd is de druk dan weer niet zo hoog. Dan komen er geregeld ideetjes langs.
Je bleef indertijd een beetje vaag over een eventuele nieuwe Star One.
Die eerste was zo magisch, weet je? Ik was bang dat de tweede een slap aftreksel van de eerste zou worden, een beetje zoals die fletse remakes. Ik heb overwogen om andere zangers te gebruiken, maar dan had ik geen Star One-plaat meer. Ik ben ook gaan horen wat ik kon verbeteren ten opzichte van de eerste. Vooral het geluid kon beter. Een betere gitaarklank moest er zijn voor een nieuwe. Ik ben weken bezig geweest om een diepere en stevigere sound te krijgen voor de gitaarpartijen. Alles werd geschreven op dit instrument, dus de gitaar moest er echt staan.
Die diepe grom die een paar keer voorbijkomt, is dat toevallig Dan Swanö?
Precies. In principe heb ik zoiets wel een paar keer gebruikt. Een hele plaat met grunts is niet mijn stijl, maar als overrompelend effect vind ik het wel helemaal te gek. Je kan zoiets dus beter spaarzaam gebruiken. Op 'The Human Equation' liet ik daarom slechts een paar zinnen grunten door Mikael Akerfeldt, ook al vroeg hij me de hele tijd of ik wel zeker was van mijn zaak. Ik hou wel van verrassingen, daarom dat ik ook nooit echt weet wat het volgende muzikaal project zal zijn, maar daar hou ik wel van.
