---

Dit jaar blaast het Gentse platenlabel (K-RAA-K)³ tien kaarsjes uit. In die tien jaar verschenen op het eigenzinnige label een dikke vijftig releases waarbij mooi werd geschipperd tussen geluidsexperiment, psychfolk, noise, rock, drones en ambient. Daarnaast profileert (K-RAA-K)³ zich ook als concert- en festivalorganisator. Op 8 en 9 juni viert het label haar verjaardagsfeest in de Vooruit. Dat doen de heren van het label alvast in stijl want ze wisten onder meer een van de grootste iconen uit het experimentele muziekcircuit, Nurse With Wound, te strikken voor een zeldzame performance. In de aanloop naar de festiviteiten acht Kwadratuur de tijd rijp om met labeljongens Dave Driesmans - the godfather van het label - en Steve Marreyt terug te blikken en vooruit te kijken.

Dave: (K-RAA-K)³ is ontstaan uit Toothpick, een tapelabeltje van Hendrik Daquin en Johan Loones. Ikzelf kwam daarbij een bracht een experimenteel subtapelabeltje uit. Wat voor mij in de overschakeling naar een volwaardig label belangrijk was, was wat een label als R & S (Gents independent label dat toonaangevende techno en ambient uitbracht, SC) allemaal presteerde. Dat een Belgisch label tot zoiets in staat was, dat vond ik knap, daar keek ik toch van op. Ook wat bijvoorbeeld Hausmusik deed vond ik fascinerend (Duits platen – en distributielabel van Wolfgang Petters waarop onder meer releases van Lali Puna, Ted Milton en zelfs Calexico verschenen, SC)

In deze myspacetijden lijkt iedereen wel zelf dingen uit te brengen en de drempel om de wereld te bestoken met releases lijkt een stuk lager te liggen. Hoe evident is het om tegenwoordig muziek uit te brengen, vergeleken met tien jaar terug?

Steve: Ja, het internet in zijn huidige vorm zal wel een pluspunt zijn: je bereikt de mensen sneller en zij weten jou makkelijker te vinden. Zelf ben je sneller van alles op de hoogte....ten minste mijn generatie, Dave's generatie daarentegen (lacht).

Dave: Ik weet niet of er zoveel meer uitkomt dan vroeger. Vroeger kreeg je ook dikke catalogussen in de bus die bomvol obscure singles en releases stonden... Anderzijds moet ik wel beamen dat door de overvloed aan releases het minder evident is om voldoende aandacht te krijgen voor je product. Je moet er toch meer energie in steken dan vroeger. Toen moesten we voor een Köhn-cd bij wijze van spreken haast niets doen en de exemplaren vlogen de deur uit. Dat is nu wel even anders. Steve: Je moet wel een onderscheid tussen de do-it-yourselflabels en de wat grotere.

Wat betreft de DIY-labels is het financieel veel minder risicovol om met cd-r-releases te beginnen. Overwegen jullie dat? Voor zover ik weet is er toch nog geen cd-r op (K-RAA-K)³ verschenen.

Dave: Nee inderdaad, ik zeg nooit nooit maar het is een beslissing die je neemt. Wij hebben besloten om voor iedere release voldoende promotie te voeren. En dat heeft zijn financiële implicaties. Steve: Het goede aan minder uitbrengen is misschien wel dat betere releases er meer gaan uitspringen. Als je als label heel veel uitbrengt zullen er misschien parels verloren gaan in de massa. Pas op, labels die veel uitbrengen vind ik ook knap, maar het is moeilijker als fan om dan bij te blijven. Toen ik nog niet bij (K-RAA-K)³ werkte had ik iets van "tiens, een nieuwe (K-RAA-K)³, ik ga hem kopen." Terwijl dat bij sommige CD-R labels niet bij te houden is en dat is gewoon niet haalbaar voor mijn portefeuille. Maar het heeft alle twee zijn voor- en nadelen.

Jullie krijgen nu ook steun van de Vlaamse Overheid, de stad Gent en de provincie – Is dat een noodzakelijke ruggesteun?

Dave: Financieel is de organisatie sowieso opgesplitst. Het platenlabel draait min of meer break-even dus daar hebben we geen subsidies nodig. Die subsidies zijn dan weer wel nodig voor de concertwerking en, de personeelskost. Kijk, misschien moet ik eerst nog iets zeggen over de geschiedenis van het label. Het is namelijk zo dat toen (K-RAA-K)³ werd opgestart en we enkele singeltjes uitbrachten, ik probeerde van het label te leven. We functioneerden toen ook nog als distributielabel, maar dat was niet haalbaar. De dingen die we verdeelden waren te gespecialiseerd om van te leven, we draaiden een te kleine omzet en dan ben ik terug beginnen werken. Johan nam de boel toen wat over. Toen merkten vrienden op dat wat wij deden toch in aanmerking moest kunnen komen voor subsidies. En dan heb ik heel naïef een subsidiedossier opgesteld en ingediend. Ik heb geschreven dat we jonge, Belgische muzikanten die met experimentele muziek bezig zijn, uitbrengen en dat we concerten en festivals organiseren. We hadden ook niets uit te vinden want we hadden onze jarenlange ervaring al op zak, dus dat zal alvast goed. Ons label paste in wat de Vlaamse overheid wou subsidiëren en tot onze verbazing hebben we subsidies ontvangen en die steun is gaandeweg gegroeid.

Zien jullie het label nog groeien? Met meer releases of een verder uitbouwen van het evenementenluik?

Dave: Neen, we zitten nu op ons maximum. Per jaar drie festivals (Courtisane- en Pauzefestival in de Vooruit en het (K-RAA-K)³ festival in samenwerking met KC België in Hasselt), een dertigtal evenementen, vijf/zes releases. Het is al een tijdje dat we veel evenementen doen en echt bewust is dat niet echt, maar soms is het gewoon ambetant om iets niet te doen als je fan bent van een bepaalde groep en als we de kans zien om die te boeken doen we het. Steve: We willen vooral werken op kwaliteit in plaats van kwantiteit.

Hoe zoeken jullie passende groepen bijeen voor een festival? Gaan jullie anders programmeren voor bvb. het courtisanefestival dan voor jullie eigen (K-RAA-K)³-festival?

Dave: Soms programmeren we toch wel met een bepaalde filter en in functie van het festival. Maar met het (K-RAA-K)³-festival is het vooral puzzelen in functie van de tourschema's van bands, maar ook groepen overhalen om dan een tourneetje te doen. Soms krijg je een groep aangeboden en even goed ga je polsen bij de groep zelf wanneer ze eventueel op tournee zouden komen. In feite kruipt daar het meeste werk in. Dat puzzelen en in elkaar passen, andere concertorganisatoren overhalen om een tournee in elkaar te boksen. En ook al het praktische dat erbij komt is ook best tijdrovend. Een avond zoals vandaag (het concert van Growing en Thrones in de Recyclart) is voor ons bijvoorbeeld geen werk omdat de bands werken met een tourmanager, er is een tourvan en een backline geregeld. Maar meestal moet je alles zelf regelen: waar de musici moeten zijn, overnachting, vervoer, materiaal, etc...

Hoe kijken jullie aan tegen de belangstelling in de media voor de dingen die jullie doen?

Steve: Dankzij het internet, en gespecialiseerde fora en mailings kun je dingen wel beter promoten en kan je je publiek direct bereiken. Wat de klassieke media betreft is het dan weer pover gesteld. Er wordt sowieso veel minder aandacht besteedt aan echte cultuurbijlages in kranten omdat dat nu eenmaal niet zo goed verkoopt, laat staan aan dingen zoals wat wij doen. En dat is voor een stuk te betreuren, vroeger had een krant nog ergens een educatieve functie.

Dave (beslist): Het is slechter geworden tegenover vroeger. In het begin kregen we bijvoorbeeld in De Morgen nog een halve pagina en een interview. Nu kregen we voor ons festival twee regels en die bevatten dan nog eens verkeerde informatie.

Steve: Ook wat de nationale radio betreft is het maar pover gesteld. Eigenlijk krijgen wij maar enkel aandacht op Klara, in gespecialiseerde programma's zoals Mixtuur, en nu ook in Laika. Ik vind dat een zogezegde jongerenzender als StuBru de luisteraars en de jeugd zwaar onderschatten en vooral niets 'te moeilijks' willen programmeren, het moet snel verteerbaar zijn, het moet verkopen,...

Dave: Bijvoorbeeld heel de beweging rond wat met drones te maken heeft die er nu rond is ontstaan heeft StuBru totaal niet door. Net zoals StuBru ook al heel de folkheropleving die enkele jaren terug is ingezet, volledig heeft gemist. Nu psychfolk ook in de AB op het Dominofestival staat, pikt StuBru het eindelijk wat op. Die zender zou in feite toch ten minste gelijke tred moeten kunnen houden met wat pakweg een AB programmeert, maar zelfs dat lukt niet. Als je nu de dagprogrammatie zou laten vallen en de avondprogrammatie naar de dag verschuift en 's avonds wat avontuurlijker te werk zou gaan, dan heb je een goede zender Steve: Vroeger spiegelde StuBru zich wat aan VPRO, zo leek het toch. Niet dat VPRO zo'n fantastische zender is maar die heeft toch ten minste gespecialiseerde programma's. Die indruk heb ik nu van StuBru niet meer, die lijkt wel net als de kranten enkel te denken aan commerciële belangen.

Laten we het hebben over het platenlabel en de releases zelf. Hoe komen de muzikanten bij jullie terecht?

Steve: Ignatz bijvoorbeeld was een demo die bij ons terecht kwam via een oproep die we lanceerden. Zijn inzending was een van de weinige dingen die er echt bovenuitstak. Kiss The Anus of A Black Cat stuurde ons dan weer een mp3 van een track, nadat Koen Vandenhoudt (van KC België, SC) hen had getipt om eens materiaal aan ons te bezorgen.

Met Ignatz hebben jullie wel iemand te pakken die internationaal zeer goede recensies krijgt. Ik las goede reviews in The Wire, op de Digitalis-website. Heeft die lovende kritiek invloed op de verkoop?

Dave: De eerste Ignatz-cd was al zo goed als uitverkocht voor hij goed en wel verschenen was dus dat klopt wel enigszins. We hebben zo nog wel enkele van die 'sleutelreleases' op het label. Ik denk aan de eerste Wio, de eerste Köhn en Ovil Bianca. Dat was zo echt wel een golf van opkomende elektronica in België. We hebben vervolgens enkele internationale muzikanten gedaan waar we best trots op zijn. De Janek Schaeffer release bijvoorbeeld. En ja, de nieuwe lichting met bands als Silvester Anfang, Ignatz, Kiss The Anus doet het ook goed.

Jullie hebben drie releases uit van Es, het project van de Fin Sami Sänpäkkilä, tevens labelbaas van Fonal. Mogen we stellen dat jullie met Fonal wel verwantschap hebben?

Dave: Ja. Dat klopt.

Steve: Internationaal wordt de Finse scène wel een beetje gehypet, en terecht trouwens. Voor België moet dat zo nog wat loskomen. Er leeft hier ook even veel, maar misschien is het minder exotisch als je van België bent in plaats van het verre Finland. Er is wel iets aan het gebeuren, er broeit wel iets. Er zijn gewoon sterke dingen bezig en die kunnen de rest dan meesleuren zoals dat in Finland is gebeurd met Avarus en al die nevenprojecten. Dave: Het wil toch iets zeggen dat in de top-70 van 2006 van Thurston Moore (gitarist van Sonic Youth, SC) toch 7 Belgische releases te vinden zijn.

Tuk is nog zo iemand die het lang niet slecht doet en ook internationaal op lovende recensies kan rekenen. Hoe hebben jullie Guillaume Graux (de man achter Tuk) leren kennen?

Dave: Die stond ooit met een video op ons (K-RAA-K)³-festival. Pas achteraf vernamen we dat hij ook muziek maakte en twee jaar later stond hij dan ook op het festival geprogrammeerd. Tuk was iemand die beïnvloed leek door wat er in de experimentele elektronica allemaal gebeurde maar die een serieuze inhaalbeweging heeft gemaakt en in zekere zin zijn voorbeelden heeft voorbijgestoken. Eigenaardig genoeg doet Tuk het goed in Amerika, beter dan in Europa zelfs. Misschien dat ze daar Belgische muzikanten toch nog wat exotisch vinden of zo, vergeleken met hier in Europa.

Zitten er nieuwe dingen in de pipeline? Misschien iets van Bear Bones Lay Low, of Krokodillenland, twee acts van piepjonge gasten die een meer dan behoorlijke beurt hebben gemaakt op jullie recentste (K-RAA-K)³-festival?

Steve: Die gasten hebben het inderdaad goed gedaan. Nog een bewijs dat StuBru jonge mensen onderschat en ook dat er in België iets gebeurt. Ernesto (van Bear Bones Lay Low) is slechts achttien jaar ofzo. En die kerels kennen al superveel van wat er in de muziekscène gebeurt.

Dave: Mogelijk doen we wel iets met Ernesto, We hebben ook nog een Nieuw-Zeelandse act waar we op ons nieuwe Kraak Edition sublabel iets van willen uitbrengen. Dat sublabel bewaren we nu voor niet-Belgische muzikanten waarvan we iets wensen uit te brengen.

Sinds een drietal jaar hebben jullie ook het krantje Ruis, een maandelijks magazine. Wat is de bedoeling ervan?

Steve: Wel, we stelden vast dat de meeste pers na de concerten komt en dan is het in feite al wat te laat. Je kent zelf dat gevoel wel als je een concertbespreking leest en dat je iets hebt van 'Shit! Ik heb iets gemist.'. Ruis is dan ook een aankondigend magazine waarin we wat duiding geven bij de dingen die staan te gebeuren. We doen e-mailinterviews met de muzikanten die afkomen enzo. We hebben ook niet de ambitie om het sterk uit te bouwen, het draait nu al grotendeels op vrijwilligers.

Dave: Je kan blijven klagen dat je geen pers of mediabelangstelling krijgt of je brengt zelf iets uit om je ding wat te verkopen.

Do-it-yourself ten voeten uit. Bedankt voor het interview.

Het verjaardagsfeest van (K-RAA-K)³ vindt plaats op vrijdag 8 juni en zaterdag 9 juni in de Vooruit. Op vrijdagavond is de toegang gratis. Op vrijdag treden onder meer enkele acts aan die albums uit hebben op het (K-RAA-K)³-label. Zo is er het Silvester Anfang-genootschap. In een omschrijving van het groepsgeluid duiken termen zoals primitieve folk, ronkende drones en verschroeiende psychedelica op. De groep kan in eigen land op bijval rekenen uit de ondergrond en begint nu ook naam en faam te maken in het buitenland. Even oud als het (K-RAA-K)³-label is de Belgische band De Portables. Het viertal brengt met behulp van gitaar, bas, drums, zang en keyboards iets dat gemakkelijkheidshalve te klasseren valt onder postrock. Het Finse Es, het soloproject van Sami Sänpäkkilä, labelbaas van Fonal. Hij produceert dromerige muziek die varieert van geluidsexperiment en dronestukken tot melodieuze elektronica. Met zijn feeërieke muziek werd hij een van de vaandeldragers van de bloeiende Finse scene. Maher Shalal Hash Baz is dan weer een Japanse cultband. Sinds de jaren '80 staat de band een fusie van folk, pop, psychedelica, jazz en puur experiment. De avond wordt feestelijk afgesloten met DJ Islamabad en Dj Mohamed Ahmed Al Sadr. Volgens de info van het label mag men zich verwachten aan een clash van Syrische discobeat, Oezbeekse jumphouse en Singaporese smartlappen!

Zaterdagavond treedt levende legende Stephen Stapleton met zijn supergroep Nurse With Wound aan. In de livebezetting is er alvast een plaatsje voor die andere legende David Tibet (Current 93). Nurse With Wound begon als een exploratie van een passie voor krautrock, maar voegde al gauw elementen toe uit avantgarde jazz, minimalisme, psychedelica, abstracte industrial en surrealisme. Nurse With Wound concerteert zelden, dus dit is een buitenkans om de groep live aan het werk te zien. Uitkijken is het ook voor het concert van Jac Berrocal, Aki Onda en Dan Warburton Berrocal is al jaren een spilfiguur binnen de Franse avant-garde en is als trompettist, violist, vocalist of simpelweg improvisator al sinds de jaren '70 actief. Aki Onda is een gerenommeerde Japanse elektronicawizard en cassettemanipulator. De Brit Dan Warburton studeerde viool en piano en werkte samen met een hele resem improvisatoren waaronder Greg Kelley, Tetuzi Akiyama en Radu Malfatti. Tot slot is er nog de Nieuw-Zeelander Dean Roberts. Roberts komt uit de boeiende Nieuw-Zeelandse experimentele scène en werkte ondertussen met een hele rist muzikanten samen zoals Tim Barnes, Charles Curtis, Matt Valentine, Giuseppe Ielasi.