---

Het viel in 1994 misschien niet meteen op, maar toen de piepjonge snaken van Dimmu Borgir hun debuut 'For All Tid' uitbrachten, was dit een revolutionaire zet. De Noorse black metalscene had rond deze periode al een stevige opmars gemaakt en bloeide volop: enkele albums uit die tijd worden vandaag terecht als klassiekers uit het genre bekeken. Emperor scheerde hoge muzikale toppen met 'In the Nightside Eclipse', Darkthrone bracht met het ijzige 'Transylvanian Hunger' zijn meest minimalistische album dusver uit en Immortal had zijn debuut dubbel en dik overtroffen dankzij 'Pure Holocaust'. Daarnaast bracht Mayhem met 'De Mysteriis Dom Sathanas' hét black metal-cultalbum uit, gooide Burzum in de vorm van 'Hvis Lyset Tar Oss' zijn beste werk op de markt en wordt Satyricons 'The Shadowthrone' door velen nog steeds bezien als het duo zijn meest rechtlijnige plaat.

Het was dan ook een flink gewaagde zet van Dimmu Borgir om uitgerekend de opener van zijn debuut volledig tegen alle genreverwachtingen te laten indreunen. Geen blastbeats te bespeuren, elke vorm van gitaar bleef achterwege en zelfs de alles typerende screams werden genegeerd: het majestueuze nummer 'Det Nye Riket' was volledig opgetrokken uit syntheffecten, een kale piano en een ijzingwekkende spoken word-bezwering. Sfeer en melodie bleken voor Dimmu Borgir minstens even belangrijk als snelheid of agressie, getuige ook hun tweede plaat 'Stormblåst' uit 1996. En toch: ondanks deze twee eigenzinnige prestaties bleven de heren in de underground steken.

Daarom moest alles in het Dimmu-wereldje plots even anders: de muziek werd pakken agressiever, de Noorse teksten werden vervangen door Engelse en de composities gingen coherenter klinken – zelfs het logo werd gestroomlijnder. Met de hulp van een degelijk label en een professionele producer had Dimmu Borgir de laatste elementen voor zijn masterplan klaar. Hun doorbraak (en volgens velen ook onbetwiste meesterwerk) 'Enthrone Darkness Triumphant' uit 1997 was dan ook de enige stap die nodig was om het ondertussen meer dan controversiële kwintet in een mum van tijd naar de top van de Noorse black metalscene te schieten. Met andere woorden: hoe laat ik alle betweters zien hoe het grootser kan, les 1.

In de jaren daarop bewees Dimmu Borgir ook geen medelijden te hebben met de concurrentie door – ondanks vele line-upwisselingen – de topalbums naadloos aan elkaar te rijgen. Zo werd het furieuze en tot op heden zwaar onderschatte 'Spiritual Black Dimensions' (1999) opgevolgd door het nog majestueuzere 'Puritanical Euphoric Misanthropia' (2001). Met 'Death Cult Armageddon' (2003) gaf Dimmu het metalen wereldje vervolgens een überbombastische oplawaai waar het nog steeds niet van bekomen is. En hoewel nieuweling 'In Sorte Diaboli' met zijn relatieve 'back to basics'-aanpak niet veel nieuws onder de zon brengt en zijn twee voorgangers allesbehalve overtreft, is de topkwaliteit als vanouds onmiskenbaar. Reden des te meer dus om primaire song- en tekstschrijver Silenoz eens aan de metalen kettingen te trekken tijdens Dimmu's duivelse kruistocht langs de AB.

Wanneer ik de kleedkamer van gitarist Silenoz en zanger (lees: strot) Shagrath binnenwandel en beleefd "Good evening to you both" zeg, antwoordt Silenoz (drie lippiercings, vijfenzeventig tattoos en een gevlechte sik van dertig centimeter incluis) koeltjes dat hij de enige is die het interview zal doen. Plots draait Shagrath zich toch snel om, drukt me overenthousiast de hand en roept met een bijna schattig glimlachende babyface hoog uit: "But anyway, good evening to you too!" En weg is hij, om zich zo afstotelijk mogelijk te gaan opschminken.

Middeleeuwse priesterrevelaties

Silenoz, hoewel jij nog steeds het merendeel van de melodieën voor je rekening neemt, zei je reeds dat 'In Sorte Diaboli' eerder jammend tot stand is gekomen.

Dat klopt. Ieder groepslid bedacht thuis ideeën en tijdens repetities arrangeerden we de nummers samen. Uiteraard schrijft de ene persoon meer concrete partijen dan de andere, maar het nieuwe album had niet geklonken zoals het nu klinkt als bijvoorbeeld Galder, Shagrath of ik alles hadden geschreven. Voor 'Death Cult Aramageddon' hadden Shaggy en ik per nummer al een demo klaar voor we begonnen te repeteren, met alle details perfect in orde. Dit keer was het een gedeeld proces – iets wat we trouwens al lang niet meer gedaan hadden.

Als je de 'making of'-dvd van jullie nieuwe album bekijkt, kan je bijna stellen dat de keyboardpartijen een compositieproces op zich vormen.

Ergens is dat ook zo. Aangezien we voor 'In Sorte Diaboli' niet met een orkest hebben gewerkt zoals de vorige keer, was het ook extra veel werk voor Mustis. In Fredrik Nordstroms vernieuwde Studio Fredman was er een aparte kamer beschikbaar, dus heeft Mustis alle orkestrale partijen daar op de computer geschreven.

Is het dan zo dat de keyboardpartijen pas na de gitaarpartijen komen?

Voor dit album wel, aangezien Mustis deze keer niet echt in het primaire schrijfproces aanwezig was. Toen hij met zijn ideeën naar voren kwam waren alle basisnummers al afgewerkt, maar hij is zo'n getalenteerde expert dat hij zichzelf wel wegwijs kon maken. Daarom hebben we ook besloten geen orkest te gebruiken: dat zou teveel moeite zijn geweest, we wilden niet hetzelfde doen als op de vorige twee albums én de keyboardpartijen klonken simpelweg geweldig. Met moderne technologie kom je trouwens al erg ver.

Jullie hebben zelfs het genoegen om superdrummer Hellhammer op deze plaat te hebben. Heeft hij ook actief meegeholpen aan het compositieproces?

Uiteraard heeft hij zijn eigen drumpartijen bedacht, maar wij hebben hem wel steeds in een bepaalde richting gestuurd, aangezien de basis van alle nummers al klaar was. Het handige is uiteraard dat Hellhammer bijna geen beperkingen heeft als drummer. Hij kon zich perfect aan onze stijl aanpassen: je hoort dat het Dimmu Borgir is, maar je hoort ook dat het Hellhammer is.

Doordat hij een blessure heeft opgelopen zijn jullie nu verplicht om met Nile-drummer Tony Laureano als vervanger verder te touren.

Ja, Hellhammer heeft op het einde van de Amerikaanse tournee zijn nek zwaar verstuikt, waardoor hij één van zijn armen niet eens meer kon opheffen. Hij is momenteel al een stuk beter, maar we wilden geen risico's nemen en daarom hebben we Tony als vervanger genomen. Hij heeft ons ook verder geholpen toen onze vorige drummer Nicholas uit de groep stapte en we waren erg tevreden over zijn diensten.

Gaat Hellhammer nog terugkomen om de tournee af te werken, of gaat hij zich nu eerder op Mayhem concentreren?

Dat hangt van verschillende dingen af, dus ik durf er nog geen uitspraak over doen. Wij hebben na al die jaren geleerd om echt van dag tot dag te leven, want there's a curse on us. Als wij iets plannen, mislukt het sowieso. I'm not kidding.

Dat heb je als je pakten met de Duivel smeedt, hé?

(droog) Je zou het bijna gaan geloven. Maar ik meen het: toen we na veel repeteren met Tony op tournee vertrokken, heeft hij bijvoorbeeld nog snel even zijn teen gebroken. Alles is onvoorspelbaar, it could be all over tomorrow, so... Trouwens, wat je net zei over pakten met de Duivel: ik weet uit ervaring dat je wel degelijk serieus in de knoei kan geraken als je fout omgaat met zwarte magie, hoor. Maar dat is een ander verhaal.

Om het even over de clip van 'The Serpentine Offering' te hebben: die ziet er wel opvallend sjiek en duur uit, niet?

Het wàs ook een dure clip. Bekijk het zo: de regisseur Patric Ullaeus is een enorme Dimmu-fan, dus hij doet extra zijn best om er iets uitzonderlijks van te maken. More work for the right reasons, snap je? Daarenboven hebben we van Nuclear Blast uiteraard ook een groter budget gekregen. Dat is een combinatie die vrij goed werkt, als je begrijpt wat ik bedoel.

'In Sorte Diaboli' is zoals je zelf zei stukken minder bombastisch of experimenteel dan diens voorgangers. De laatste albums van Satyricon, Cradle of Filth en zelfs Mayhem zijn ook opvallend meer gitaargericht dan hun vorige platen. Denk je dat het een natuurlijke evolutie is dat "experimentele" black metalgroepen tegenwoordig terug naar de essentie op zoek gaan, of is dat louter toeval volgens jou?

(denkt lang na) Geen idee. Ik kan enkel voor onszelf spreken, en wij hadden gewoon zin om na onze meest pompeuze plaat even terug de focus op de gitaren te leggen. En om alles donkerder aan te pakken, for sure.

De renovatie van heilige huisjes

Toen jullie dertien jaar geleden je debuut opnamen, hebben jullie als beginnende black metalgroep enkele gedurfde muzikale keuzes gemaakt qua structuren en instrumentatie. Waren jullie toen al bewust ambitieus, of gebeurde het zonder dat je er erg in had?

Nadenken over dat soort dingen is echt niets voor ons. Maar het klopt wel: ons debuut is waarschijnlijk de minst commerciële plaat die we toen hadden kunnen maken. We wilden gewoon niet imiteren wat iedereen toen deed, veronderstel ik. En wat andere mensen daarover dachten interesseerde ons geen bal.

Dat was dan toch al wel opvallend symbolisch voor de progressieve mentaliteit die jullie de rest van je carrière hebben meegezeuld?

Dat kan ik niet ontkennen. I'm glad you see it that way.

Het instrumentale pianonummer 'Sorgens Kammer' vanop jullie tweede album 'Stormblåst' bleek enkele jaren geleden een schaamteloze herinterpretatie van één van Tim Wrights thema's voor het Amiga-spel 'Agony'. Hadden jullie in 1996 enig idee dat jullie pianist Stian Aarstad zomaar even een stuk van iemand anders in bruikleen nam?

Totaal niet. Op een dag hoorde ik hem dat stuk spelen en ik vond het geweldig – ik twijfelde er uiteraard niet aan dat hij het zelf geschreven had. En toen we het opnamen, deed hij alsof er niets aan de hand was. Enkele jaren geleden kreeg ik dus een mail van Tim Wright waarin hij zei dat 'Sorgens Kammer' eigenlijk zijn nummer was, waarop ik zei: de boom in, vriend, dat is van ons! Wist ik veel... Hij bleef maar doordrammen, dus heb ik hem het adres van Stian gegeven. En wat bleek, uiteraard: Tim kon alles bewijzen, Stian mocht alles opbiechten.

Leuk is dat, een groepslid dat achter je rug geplagieerde stukken op je album binnensmokkelt.

Dat kan je wel zeggen. Langs de andere kant waren we toen achttien en hadden we ook nooit gedacht dat we toen ergens gingen komen.

Maar 'Stormblåst' was ondertussen toch jullie tweede officiële studioalbum, op het Cacophonous-label?

Kijk, Stian was iemand die eigenlijk helemaal geen potentieel zag in Dimmu Borgir. Hij vergat regelmatig repetities en bleef soms zelfs weg tijdens optredens, waardoor we hem uiteindelijk ook hebben buiten gegooid. Mede daarom was hij er waarschijnlijk ook van overtuigd dat hij met zo'n streek kon wegkomen. (pauze) Het zal je ook niet verbazen dat Stian inderdaad een enorme liefhebber van Amiga-spelletjes was, veronderstel ik? (wrang lachje)

Toen jullie 'Stormblåst' drie jaar geleden heropnamen heb je het nummer dan ook wijselijk vervangen door een nieuw lied, 'Sorgens Kammer Del 2'. Waarom heb je daarentegen Stians fenomenale piano-intro van het openingsnummer 'Alt Lys Er Svunnet Hen' ook verwijderd? Moest jullie wraak zoet zijn?

Niet echt, we waren gewoon op zoek naar een strakker, krachtiger geluid en daarom wilden we er direct invliegen. Ik weet dat veel fans die intro geweldig vinden, maar ik ben er zelf nooit zo dol op geweest: ik vind die passage veel te langdradig. Trouwens, voor de rest is het heruitgebrachte album bijna krek hetzelfde als het origineel. De nummers op zich waren erg goed, dus we hebben er nauwelijks iets aan veranderd.

Vind je niet dat de sfeer en de charme van de originele opnames nu volledig teniet zijn gedaan?

Nee, want old school fans die het origineel prefereren moeten daar maar gewoon naar luisteren, ik respecteer dat volledig. We wilden gewoon een fris klinkende nieuwe versie op de markt brengen voor jongere fans, aangezien het originele album ook nooit een degelijke distributie heeft gehad. Kijk, we zijn nooit tevreden geweest over de kwaliteit van de originele 'Stormblåst'-opnames, dus we moésten dat album heropnemen – al was het maar om 's nachts deftig te kunnen slapen, bij wijze van spreken. Ik begrijp al die nostalgische redeneringen wel, maar fans bekijken dat album niet vanuit ons perspectief, hé? Nu zijn er twee verschillende versies: voor elk wat wils. Trouwens, het originele album loopt niet weg, hoor.

Over ouder materiaal gesproken: word je het nooit beu om de Dimmu Borgir-"klassiekers" op élk optreden te spelen?

Wees maar zeker. Maar daar mag je niet over zaniken. Je moet het zo benaderen: op elk optreden gaan er mensen zijn die jou nog nooit eerder hebben zien spelen. 'Mourning Palace' is bijvoorbeeld niet per se één van onze beste nummers, maar wel een publieksfavoriet. Je moet tijdens elke tournee ook wat experimenteren met setlists: in Amsterdam hebben we bijvoorbeeld 'Lepers Among Us' gespeeld en bijna niemand was enthousiast.

Schandalig.

Dat vind ik ook, maar je gaat je fans toch niet tegenwerken? De dag erna speelden we 'Vredesbyrd' en de zaal ontplofte. Nou, dan heb je je keuze wel gemaakt. Oudere fans zeggen ons ook regelmatig dat we meer nummers van ons debuut moeten spelen, en echt: ik zou dat maar al te graag doen. Langs de andere kant sta je dan voor vijf procent van je publiek te spelen, dus je moét wel een balans zoeken. Als ik naar een optreden van Iron Maiden of Judas Priest ga, wil ik ook wel wat minder bekend materiaal horen, maar sinds ik zelf in een groep speel, begrijp ik steeds beter waarom grote hits zo vaak de revue passeren.

Welke obscure nummers gaan jullie bijvoorbeeld vanavond spelen?

'Sympozium', 'Grotesquery Concealed' en 'A Succubus in Rapture'. Dat zijn enkele nummers die mensen niet meteen verwachten op onze optredens, maar voor ons is het des te leuker om dat te spelen. Old school-nummers van tien jaar oud zijn ondertussen ook bij minder mensen gekend, hé? Ik denk bijvoorbeeld aan onze jongste fans...

Dan leren ze het maar kennen!

(lacht) Voila.

Als je terugblikt op je carrière, heb je dan een favoriet Dimmu Borgir-album?

Qua productie en impact blijft vooral 'Enthrone Darkness Triumphant' me bij, natuurlijk. That really made a mark, you know? Maar ik hou uiteraard van al onze albums: 'Spiritual Black Dimensions' heeft ook iets erg aparts voor mij.

Zijn er daarentegen dingen waar je echt spijt van hebt?

Je leeft in het heden, dus je mag je niet te dik maken in dat soort dingen, maar ik ben bijvoorbeeld helemaal niet tevreden over het drumgeluid op 'Puritanical Euphoric Misanthropia'. Nick heeft de drums geweldig ingespeeld en metal has to have big drums, maar de klank in de studio was zo immens dat we te enthousiast waren tijdens het mixen. De drums zijn veel te prominent aanwezig in de mix en ze klinken te dun. En vooral: ze trekken de aandacht te hard weg van de andere instrumenten!

En dat terwijl jullie lagen en lagen gitaar op elkaar stapelen.

Ja, inderdaad. Dat is de laatste jaren nu eenmaal onze werkwijze: twee rhythmgitaren in het linkerkanaal, twee rechts en de leadgitaar of extra melodieën er bovenop. Op 'Death Cult Armageddon' staan er bijvoorbeeld slechts drie gitaren, en achteraf gezien had ik wel wat more meat op dat album willen horen. Ik hou nogal van een wall of sound – daarom dat we ook bewust zo veel powerakkoorden gebruiken.

Jong begonnen is half gewonnen?

Hoe voelt het om na jaren zwoegen van mensen als Scott Ian, Charlie Benante, Rob Halford of Bruce Dickinson te horen dat zij grote Dimmu Borgir-fans zijn?

Dat is vanzelfsprekend een enorme eer, want zij zijn de mensen die ons oorspronkelijk hebben geïnspireerd om te doen wat we doen. En ik ken hen ondertussen persoonlijk, dus ik weet dat ze het niet zomaar zeggen om modern te lijken.

En hoe zit het in Noorwegen zelf, in het black metalwereldje? Ik heb bijvoorbeeld de vroegere Mayhem-zanger Maniac al vaker horen zeggen dat hij visioenen krijgt van dansende mensen als hij jullie zogenaamd "vrolijke" muziek hoort.

That just shows that he likes dance music. (lacht)

Ik vond het al verwarrend.

Nee, Maniac is een toffe peer, hoor. Hij komt gewoon uit een totaal ander muzikaal milieu dan wij. Zolang mensen eerlijk zijn en hun mening in ons gezicht zeggen, heb ik er alle respect voor. Achterklap, dàt is voor mensen zonder ruggengraat.

Hoe vriendschappelijk is het interne Noorse black metalmilieu eigenlijk?

We kennen elkaar uiteraard erg goed, vooral omdat we vijftien jaar geleden allemaal ongeveer op hetzelfde moment zijn begonnen en elkaar hebben gesteund. Langs de andere kant is de black metalbeweging grotendeels gefundeerd op een individualistische filosofie. Zoals Fenriz van Darkthrone zo vaak zegt: iedereen kent elkaar, maar de verschillende groepen zijn niet "verbonden". We gaan allemaal onze eigen weg en dat vinden we een goed evenwicht.

Heb je momenteel nog concrete plannen met Dimmu Borgir?

Ik zei het al: we leven tegenwoordig van dag tot dag...

Oh ja, jullie zijn vervloekt.

We are! En ik zeg dit niet om cool te zijn, want er is echt niets cools aan. Momenteel filmen we veel shows, aangezien we aan een toekomstige live-dvd denken. Binnen enkele dagen komt ook onze nieuwe videoclip voor 'The Sacrilegious Scorn' uit. Ik denk dat de fans het dik in orde gaan vinden, hoewel er ook wel a few cheesy parts inzitten...

Vertel!

(lacht) You'll see what I mean when you see it. We hebben voor de eerste keer met een paar nieuwe regisseurs gewerkt, en het is niet gemakkelijk om steeds over alles tevreden te zijn. Maar de clip is in orde, wees gerust: zelfs de Amerikaanse afdeling van MTV is bereid hem te draaien.

Stel je voor. Na een carrière van dertien jaar nemen ze jullie al serieus.

Tja. Eigenlijk kan het me toch nauwelijks schelen. Internet is tegenwoordig een veel relevanter distributiekanaal dan eender welke televisiezender.

En toch: in de tv-serie Metalocalypse is er een fastfoodrestaurant dat de olijke naam 'Dimmu Burger' draagt. Jij beweert gelukkig dat je met zulke dingen kan lachen, maar vind je niet dat er andere groepen in het black metalgenre zijn die zichzelf wel eens te serieus nemen?

In het verleden is dat zeker en vast gebeurd, maar tegenwoordig zijn de meeste black metalgroepen wel wat gedistantieerder tegenover hun filosofie. De rebelse ideologie is er nog, maar we gaan er nu allemaal anders mee om. Er is in elk geval een gezondere scheiding tussen de personen en het algemene idee, denk ik. Vroeger waren onze antichristelijke visies veel harder en zwartwitter, terwijl we er nu meer gefocust en volwassen mee omspringen. Mijn teksten zijn bijvoorbeeld stilistisch ook wat gematigder dan enkele jaren geleden, maar inhoudelijk vind ik ze zeker veel scherper dan vroeger. De boodschap is beter gecamoufleerd, je moet meer tussen de lijnen door lezen.

Ik begrijp inderdaad wel waarom de tekst van een nummer als 'Tormentor of Christian Souls' indertijd niet in het cd-boekje mocht geprint worden. "I could rip your guts out and let you watch me sacrifice your unborn child", wat u?

(lacht) Ten eerste was ik slechts achttien toen ik die tekst schreef, ten tweede was ik erg geïnspireerd door horrorfilms, en ten derde was mijn Engels toen erg slecht. Engels is trouwens nog steeds overduidelijk onze tweede taal.

Tegenover andere Noorse metalgroepen valt jullie Engels eigenlijk nog best mee, vind ik. Jullie hebben geen songs met hilarische titels als 'Tragedies Blows at Horizon', zoals Immortal bijvoorbeeld.

Vroeger wel. Nu is onze omgang met de taal uiteraard beter: hoe meer je op tournee gaat en hoe meer verschillende culturen je ontdekt, hoe beter je ook met de verwoording van negatieve gevoelens kan omgaan, hé? Ik ben ondertussen dertig – je radicale houding verdwijnt vanzelf, but you still keep the inner misanthropy, if you know what I mean. Om maar te zeggen dat we vandaag de dag nog minstens even hard aan ons originele fundament vasthouden. Mensen denken wel eens dat we hoe langer hoe braver worden. Niet dus.