---

Wie nog gelooft dat hij interessante nieuwe muziek zal vinden onder de nieuwe lichting Rock Rally-finalisten, is ver van de kaart. Zo moet Razen erover gedacht hebben. Aan het woord is Brecht Ameel, oprichter van dit scheve balorkest.

Razen is ontstaan vanuit een soort gitaarmoeheid. Of noem het een bas-drum-gitaarmoeheid of distortion pedaalkes-moeheid, of zo. In elk geval: een bepaalde alomtegenwoordigheid van riffs en distortion zorgt voor een grote honger naar nieuwe invalshoeken.

Zijn jullie zo bij instrumenten als een doedelzak en een zurna uitgekomen?

We zijn beginnen improviseren rond een ontstemde santoor en een paar metalen platen, maar na een tijdje zochten we een extra dosis hysterie. Via via had ik een Turkse muzikant uit Tirol leren kennen die in het bruiloftcircuit speelde. Hij had een zurna. Ik hoop in de toekomst het contact met hem terug te kunnen oppikken eigenlijk. Later is er dan de Breugheliaanse doedelzak bijgekomen, die minstens even hysterisch kan klinken.

Jullie muziek klinkt op een bepaalde manier ook oud.

Van het begin af waren we bezig met improviseren vanuit de sound van de instrumenten, op zoek naar iets wat oud aanvoelde in de zin van traditioneel, middeleeuws, Byzantijns, Bretoens of Keltisch; een oertype muziek met een druppel waanzin van onze tijd erbij.

Ontstaat jullie muziek altijd vanuit improvisaties? 

Ja, altijd. Een bepaalde energie werkt gewoon het best als er onzekerheid in het spel is. We improviseren en zoeken altijd min of meer naar een aanstekelijk ritme en een gezamenlijke textuur van gonzende, trillende timbres. Het vertrekpunt is meestal een vaste grondtoon: de bourdon van de doedelzak, een bepaalde resonantie van de toms, of een snaar van de santoor.

Etnische rituele muziek is daarnaast de grootste inspiratiebron geweest om met Razen te beginnen. Naast het rituele aspect is een soort vervreemding ook heel belangrijk. Zoals ik het zelf ervaar is de ideale habitat voor onze muziek niet een of andere verlaten nachtelijke woestijn maar de grootstad van nu. Het is muziek om in de 21^ste eeuw op te feesten, maar dan met een bizar trekje.

De hoge toontjes zijn ook altijd belangrijk geweest. Toen we bezig waren met onze Turkse zurna-speler ontdekten we dat bijtende hoge toontjes veel opzwepender konden zijn dan een diepe bas. We hebben ook ontdekt dat in een kleine kelder repeteren met een zurna-speler een serieuze aanslag op de mentale gezondheid pleegt.

 

Hoezo?

De zurna is een ongelooflijk krachtig instrument met een heel schril timbre. Eigenlijk is het een instrument voor open lucht: heel geschikt om op grote vlaktes ver te kunnen reiken. Plus: een goeie zurnaspeler blaast circulair, dus een keer ze beginnen, stopt het gewoon niet. In een kleine kelder betekent dat een snoei, maar echt snoeihard geluid waar geen versterker tegenop kan. Aan de ene kant is dat geweldig qua sound maar we hielden dat echt nooit langer dan een uur vol. Die klank kroop regelrecht in je schedel.

De muziek van Razen klinkt bij momenten Oosters en filmisch.

Ik ben een beetje bang van dat adjectief filmisch omdat het lijkt te suggereren dat zonder bijgaande film de muziek onaf is, maar als je bedoelt dat onze muziek beelden oproept, ben ik daar blij om en in die zin kan ik er wel mee akkoord gaan.

Ik bedoel eigenlijk dat het mij aan de soundtracks van Rosemary’s Baby of Dokter Zjivago doet denken, ik weet niet goed waarom.

Aha.

Soit. En dat Oosterse?

Daar zit zeker een groot deel van waarheid in. De santoor was de eerste klankbron waar we mee werkten. Die heeft grotendeels voor ons beslist waar het naartoe ging. Simpelweg het type metalen snaren, de manier waarop ze ontstemden, de natuurlijke galm uit de bolle klankkast en mijn eigen gelimiteerde techniek katapulteerden ons naar een soort imaginair Oosten.

Als iemand zou vragen: met wat is Razen te vergelijken? Dan zou ik antwoorden: Singing Knives meets Sublime Frequencies.

Met de bands op Singing Knives is er denk ik veel gelijkenis in de manier van jammen maar als ik zelf een groep moet noemen denk ik aan de vroege Vibracathedral Orchestra en de zaken die Mick Flower doet of de laatste Death Ambient. Waarmee ik zeker niet wil zeggen dat we op gelijke voet staan met dergelijke titanen. Het zijn wel alleszins artiesten en labels waar ik fan van ben en ontzag voor heb. Ik denk dat het grootste raakpunt tussen al die namen een soort eigen traditionalisme is dat aan  etnische muziek of folk gelinkt kan worden, al is er meestal nog meer aan de hand. Naar mijn gevoel gaat het telkens om hetzelfde met andere uitwerkingen.

 

Jullie speelden vorig jaar als voorprogramma van Amolvacy, een bijproject van Aaron Moore van Volcano The Bear. Dat leek goed te passen.

Volcano The Bear is daar ook heel straf in, om hun eigen nummers te laten klinken alsof ze een oeroude traditional spelen.

Ik denk dat het voor elke groep of artiest een soort ultiem streefdoel is om een bron te graven die een tijdloos element in zich heeft, en daar dan het kraantje wagenwijd te kunnen openzetten. Zoiets willen wij natuurlijk ook.

Werken jullie snel?

Ja, zowat alle opnames zijn first takes.

De bezetting van Razen verandert nog regelmatig. Betekent dit dat Razen als groep nog in de zoekende fase zit? Of zit elke interessante groep sowieso constant in de zoekende fase? 

Natuurlijk zijn we met Razen in de zoekende fase. Ik denk dat je daar eigenlijk nooit mee mag stoppen. Op dit moment is er een min of meer vaste bezetting van drum, hoge toontjes en snaren. Ik vind drie een mooi getal om mee te werken. Maar er is nog ruimte voor om het even wat. De muziek van Razen leeft bij gratie van het collectief dus de mensen in de groep zijn heel belangrijk, maar het is natuurlijk een obscuur project. Het enige wat ermee te winnen valt, is de muziek zelf.

Ondertussen ben ik wel voldoende realist om te aanvaarden dat daarmee niet elke muzikant gemotiveerd blijft. Mijn eigen fantasie mag misschien helemaal wild worden van de klanken die ik loop te dromen, maar niet iedereen droomt hetzelfde of wil met dezelfde energie en overgave in die wereld meestappen.

Geloof je dat democratie het best werkt binnen een groep?

In de eerste plaats werkt democratie voor een project als het onze op vlak van de verdeling van de stemmen: elk instrument is even belangrijk, er is niet één solist met daarnaast de begeleiding. Het totaalgeluid maakt elk nummer. Democratie werkt daarnaast zeker als iedereen een gelijke visie deelt maar als er tussenoplossingen moeten gemaakt worden, werkt het volgens mij niet: dat betekent meestal dat de extreme, en dus vaak interessante, kantjes gaan verdwijnen.