Voor het derde deel van haar 'Electronics' saga zoekt het "klassieke" ensemble Zeitkratzer het gezelschap op van de Japanse gitarist en improvisator Keiji Haino. Zowel Zeitkratzer als Haino hebben het lak aan conventies en kleuren bij voorkeur buiten de lijntjes waarbij noise, experiment en muzikale extremen eerder regel dat uitzondering zijn. Dit album bevat live materiaal van twee concerten, waarbij de basisgegevens ontstonden via improvisaties en instructies van Haino. Deze werden door orkestleider Reinhold Friedl samengebracht in tijdlijnen die als basisschema dienden voor de verschillende stukken.
Het auditieve resultaat van elektrische gitaar, elektronica (o.a. twee theremins), en akoestische instrumenten is niet minder dan verbluffend te noemen. De perfecte samenhang en versmelting zijn desoriënterend, waarbij de rol van geluidstechnicus Ralf Meinz, die zorgt voor een perfecte balans, niet te onderschatten is.
In de eerste twee stukken is Haino vooral te horen als zanger van woordenloze frases. Bij 'Aria I' geeft hij contouren van melodieën aan die bewegen tegen de achtergrond van een elektro-akoestisch mistdecor. Alle besef van tijd gaat verloren dankzij de permanent vloeiende beweging, waarbij klankbronnen versmelten en vervagen. In 'Aria II' klinkt Haino eerder als een schim. Met ruisachtige geluiden en overslaande effecten plaatst de stem zich hier meer in de klank van de instrumenten. Die hebben op hun beurt meer profiel en zijn beter herkenbaar. De permanente beweging van het eerste stuk wordt hier volgehouden, waardoor het geluid (net door de betere herkenbaarheid) nog rijker wordt: nu eens industrieel, dan weer als een opkomende woestijnwind.
Het hoogtepunt van de cd is het bijna vijfentwintig minuten durende 'Sinfonia': een auditief meesterwerk dat eindeloos suggereert zonder uit te spreken. Gedurende een indrukwekkende spanningsopbouw van een kwartier explodeert het geluid en vliegt de doos van Pandora open. Alles gebeurt echter in slow motion waardoor de spankracht maximaal opgedreven wordt. Eerst lijkt de actie zich af te spelen in een stationshal waar arbeiders duchtig bezig zijn met lassen, slijpen en boren, terwijl treinen vertrekken of voorbijrazen en waar een kort motiefje aankondigt dat er reisinfo omgeroepen gaat worden. Met hetzelfde gemak lijkt de luisteraar zich echter te bevinden in een havengebied waar stoomboten aankomen of vertrekken. Eenduidig wordt 'Sinfonia' nooit: daarvoor is de auditieve beleving te overweldigend en te muzikaal.
In het afsluitende drumduo tasten twee percussionisten (waaronder Haino) elkaar af als worstelaars die rondjes rond elkaar draaien. Pas wanneer ze opteren voor droge drumklanken (na de helder rinkelende en andere lichte geluiden die ze tot dan gebruikt hadden) gaan ze frontaal tot de aanval over. In vergelijking met de elektro-akoestische stukken is deze track duidelijk gefragmenteerd opgebouwd en beduidend minder mysterieus en beklijvend. De cd-opname mist hier het visuele aspect dat het stuk live mogelijk meer betekenis geeft.
De tracks waarin Haino en Zeitkratzer het elektronische en het akoestische laten versmelten zijn op deze plaat overweldigend: niet qua volume, maar door de ongekende schoonheid van de klank op zich. Door deze spontaan te laten bewegen leeft de muziek van de eerste tot de laatste noot, met een onwaarschijnlijk auditief resultaat tot gevolg.
Deze cd is afzonderlijk verkrijgbaar of in een box met de twee andere uit de 'Electronics' reeks. Deze box gaat vergezeld van drie essays over het ensemble Zeitkratzers en hun muziek, teksten die niet bij de afzonderlijke releases te vinden zijn.
Meer over Zeitkratzer & Keiji Haino
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
