Met de titel 'La Juderia' legt de Israëlische Yasmin Levy haar kaarten van meet af aan op tafel. De juderia waren de Joodse wijken in Spanje, tot de Joden door de Christenen verdreven werden. Aan de basis van Levy's muziek ligt de melodische ladino, de Joods-Spaanse muziek. Door die te mengen met de zachtere kanten van flamenco lijkt haar muziek zowel te getuigen van de weemoed van de uitgewezenen als van de onverzettelijke kracht om terug te keren. Het zijn daarbij vooral Levy's vocale kwaliteiten die hier hevig brandend vuur en subtiele nostalgie verenigen. Bovendien schaadt haar vocale energie nergens de emotionele draagwijdte ervan. Meer dan eens lijkt ze de grenzen van haar mogelijkheden op te zoeken, waarbij haar stem gaat kraken of overslaan, terwijl ademen en zuchten deel worden van de muziek. In nummers als 'Keter' en vooral 'La Ñina de Las Flores' speelt ze bovendien een virtuoos spel waarbij ze haar stem afwisselend vrij laat klinken en er stevig op drukt. Met Arabische wendingen, lange melismen en subtiele nuances in toonhoogte en dynamiek laat ze zich horen als een uitzonderlijke zangeres.
In de sterk melodische ladino van 'La Juderia' cd krijgt haar stem alle ruimte door de transparante instrumentale begeleiding die drijft op voorzichtig tokkelende akoestische gitaren en omzichtig ritselende percussie (cajon). Klanken van een Turkse klarinet, ney of ud zorgen voor subtiele kleuraccenten. Levy's meerstemmig gezongen frases klinken vluchtig en lijken bepaalde zinnen te onderstrepen, nooit meer dan dat. Hierdoor krijgt het kleffe dat vaak met deze techniek gepaard gaat geen schijn van kans en vindt ze op deze cd een perfecte balans tussen traditie en een lichte poppy toets. De vocale mogelijkheden van Levy geven haar bovendien de kans om dit muzikale concept heel gevarieerd in te vullen. Soms klinkt ze als een op leven en dood pleitende advocaat die de luisteraar van iets lijkt te moeten overtuigen, dan laat ze weer een zachte berusting horen, als iemand die haar lot aanvaardt. Waar sommige nummers traag voortschrijden, laten anderen eerder een soepele dansritmiek doorklinken. Vooral wanneer daarbij de flamenco-invloeden doorbreken schiet de geest uit de fles: niet met de knal van een champagnekurk, maar met een subtiliteit die grote authenticiteit verraadt. Het typisch handgeklap, vocale improvisaties, kronkelende melodielijnen en grillige ritmes vuren de muziek dan aan, maar laten die nooit vluchten in het zonnige folkloristische. Ook het omgekeerde, de zieligheid, is aan Levy niet besteed. In het over een overleden vriend verhalende 'Y tu y yo Subimos al Cielo' kruipt ze niet zielig weg in een hoekje, maar lijkt ze haar verdriet uit te zingen voor iedereen die het wil horen. En het werkt: net als op de andere tracks van 'La Juderia' reikt en raakt Levy hier diep, soms zelfs pijnlijk diep.
De emotionele schatkamer van deze cd en de vocale kwaliteiten van Yasmin Levy maken 'La Juderia' tot een juweeltje van een cd, waarbij alleen enkele plotse eindes de nakende perfectie wat verstoren. Een onontbeerlijke cd voor wie gênant diep geraakt wil worden en zeker verplichte kost voor iedereen die zichzelf zanger(es) waant.
Meer over Yasmin Levy
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
