Wie de film 'Amadeus' gezien herinnert zich waarschijnlijk de zin Too many notes, Mr. Mozart . Dit – overigens historisch authentieke – citaat is toe te schrijven aan keizer Joseph en werd door hem uitgesproken na de première van 'Die Entführung aus dem Serail'. Met zijn lengte van meer dan drie uur is 'Die Entführung' in zijn oorspronkelijke versie inderdaad een opera van bijna Wagneriaanse omvang, waardoor voor de meeste uitvoeringen steevast lustig de schaar wordt gehanteerd. Deze dubbeldvd – een opname uit 1989 – biedt de luisteraar een uiterst volledige 'Entführung'. Niet alleen ontbreekt er geen noot muziek, ook de voor het Duitse Singspiel typische gesproken dialogen worden onverkort gebracht.
'Die Entführung' vertelt over de poging van Belmonte om zijn geliefde Konstanze te bevrijden uit de harem van Bassa Selim, een tot de islam bekeerde christen. Die heeft Konstanze, samen met haar dienstmeisje Blonde en diens liefje Pedrillo, gevangen genomen nadat zij schipbreuk geleden. Selim heeft zijn oog laten vallen op Konstanze, maar zij wijst zijn avances af. Wanneer Belmontes ontvoeringspoging door Selim en door Osmin, de bewaker van het serail, ontdekt wordt, dreigt Selim hen te laten martelen en terechtstellen. Wanneer hij hoort dat Belmonte de zoon is van zijn ergste vijand, door wiens schuld hij zijn vaderland heeft moeten verlaten en naar Turkije is getrokken, schenkt hij de twee koppels de vrijheid. Hij heeft Belmontes vader te zeer verafschuwd om in zijn voetsporen te treden.
Nikolaus Harnoncourt tekent voor een meeslepende, dynamische uitvoering, die overtuigt door de aanstekelijke ritmiek en door de transparante orkestklank. Bij de solisten laat vooral Kurt Streit een diepe indruk na. Met zijn wendbare tenor overwint hij moeiteloos Belmontes veeleisende aria's. Hij wordt noch door de lange coloraturen, noch door de breedvoerige lyriek in problemen gebracht. Bovendien behoudt hij zijn geloofwaardigheid in de gesproken dialogen, wat bij de twee dames in de cast iets minder het geval is. Zowel Aga Winska (Konstanze) als Elzbieta Szmytka (Blonde) beheersen weliswaar het vocale aspect van hun rol maar in de dialogen komt bij beiden een al te duidelijk Pools accent bovendrijven. De sterkste figuur in deze productie is echter geen zanger, maar een acteur. Hilmar Thate, die de spreekrol van Bassa Selim vertolkt, schildert op meesterlijke wijze het mijnenveld van emoties waar Selim doorheen moet. De uitgewerkte personenregie maakt duidelijk dat voor regisseurs Ursel en Karl-Ernst Herrmann Selim en zijn liefde voor Konstanze centraal staan in deze opera.
Deze 'Entführung' is een – schitterend in beeld gebrachte – uitvoering die meer dan twintig jaar na datum nog niets aan kracht heeft ingeboet. Harnoncourts levendige directie, de homogene cast en de diepgaande regie zorgen er voor dat deze dubbeldvd geen seconde verveelt.
Meer over Wolfgang Amadeus Mozart
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
