Op dit wapenfeit in het bijzonder is de bijna vijftig jaar oude componist Wim Henderickx bijzonder trots. Dit allicht omdat zijn langlopende samenwerking met het HERMESensemble nu eindelijk gedocumenteerd werd via een cd-opname, aangekondigd als het eerste schijfje van een reeks. Binnenkort zouden Henderickx-liefhebbers zich ook mogen verheugen op symfonisch repertoire van de componist, gespeeld door deFilharmonie. Zover is het inmiddels nog niet, dus toont Henderickx zich heel blij dat voor het eerst in een lange periode weer een opname integraal aan zijn werk wordt gewijd. Dankzij distributeur Harmonia Mundi is de opname bovendien doorgedrongen tot in perifere, minder gespecialiseerde platenzaken, waar zowel de verkoop als Henderickx' naambekendheid wel bij zou moeten varen.
De vormgeving doet in ieder geval moois vermoeden, op de kitscherige cover na. Die ontleende Henderickx aan geestesverwant Anish Kapoor, wiens 'At the Edge of the World' een veel groter werk is dat hier in gefragmenteerde en gereduceerde omvang absoluut niet tot zijn recht komt. Het Oosterse element trekt de componist ook door naar de binnenbekleding, die, ondanks de herkenbaarheid van het type beeld, toch tot de verbeelding spreekt. Helemaal interessant is het uittreksel van een partituur, waarop Henderickx zelf de architectuur van zijn opname uittekende. Het eerste werk tekent de componist uit als een stroom van "energy" naar "no energy", van "darkness" naar "light" en van "sound" naar "noise". Als abstracte betiteling is een dergelijk schema zeer intrigerend, zeker voor wie de complexiteit van de muziek in ogenschouw neemt. Met drie werken die de componist in de laatste vier jaar schreef, ontstaat bovendien een innerlijk verwant album dat men als een lang programma moet beschouwen.
Het eerste werk is 'Disappearing in Light', een ruim half uur durende meditatie voor mezzo-sopraan, altfluit, viool, percussie en elektronica. Henderickx noemt het zelf een imaginair tantrisch ritueel, waarmee de componist alweer expliciet de link legt met het Oosten. Het eerste deel ('Darkness') is een passioneel trio voor altviool, pittige mezzo en altfluit. Via twee mantra's en een meditatie komt Henderickx terecht bij 'Light', met zuchten en kreunen van vocaliste Mireille Capelle als centrale spil. De concentratie die Henderickx tracht op te roepen via stilte en fluisteren, roept volgens de componist religieuze connotaties op.
Het volgende werk op deze cd is meer recent. Het betreft de 'Raga III' voor altviool, ondersteund door een subtiel aanwezige altvioollaag als substituut voor de stilte. Marc Tooten voert dit werk indrukwekkend uit, met een langzaam rijzende spanningsboog die ruim tien minuten lang aan intensiteit wint. Het is waar dat dit werk net als de overige composities binnen deze cd mikt op een sfeer en zo, in verhouding tot andere hedendaagse klassieke muziek, nogal eenzijdig klinkt. Dat Henderickx echter streeft naar ontroering en de intellectualismen van deze eeuw feilloos omzeilt, is op zich al een enorme verdienste.
Dat Henderickx gefascineerd is door transformatie, blijkt bovenal uit de laatste cyclus 'The Four Elements'. In 'Air' hoort men bijvoorbeeld hoe de dialoog tussen fluit en stem van effectieve "noise" terug naar "sound" evolueert. In dit vierdelig werk toont Henderickx hoe de elektronica klassieke muziek kan verrijken. Dit niet door de geluiden heel expliciet te laten interageren met de klassieke context, maar juist door ze discreet in te zetten en als vanzelfsprekende partijen tegen over de traditie te plaatsen.
Niet alleen de drie werken zijn om totaal andere redenen interessant, ook de uitvoeringen zijn fenomenaal. Het HERMESensemble houdt zich dan ook al een tijd met de muziek van Henderickx bezig. Op 'Disappearing in Light' werd bovendien aandacht besteed aan alle muzikale actoren, niet in het minst aan akoestiek (galm) en resonantie van de ruimte. De optelsom is een prachtige opname met hedendaagse Belgische muziek, van een van de belangrijkste Europese componisten van dit moment.
