Het lijkt nu misschien niet meer zo speciaal, maar enkele decennia geleden was het praktisch onmogelijk om door te gaan voor een progressief muzikant en origineel lid van de AACM, met een muzikale taal die duidelijk geworteld is in Miles Davis' "elektrische" periode. Electric Miles werd toen namelijk door velen beschouwd als een bewuste commerciële knieval van de nukkige trompettist. Tegenwoordig wordt deze periode eerder gezien als een logische muzikale evolutie, een mening die ook Wadada Leo Smith is toegedaan. Deze Amerikaanse trompettist put voor een belangrijk deel van zijn output uit Miles' fusion- en jazzrocknalatenschap, hoewel zijn muziek ook stevig geankerd is in de freejazz. Al die opvallende invloeden worden op 'Spiritual Dimensions' in lange, psychedelische jams vervlochten.
Dit dubbelalbum bestaat uit live-opnames van twee heel verschillende ensembles rond Wadada Leo Smith: het Golden Quintet (eigenlijk het Golden Quartet, maar voor deze gelegenheid uitgebreid met een extra drummer) en Organic, een nonet met vier (!) elektrische gitaristen. Smith stelt duidelijk hoge eisen aan de uitvoering van zijn werk, want hij weet zich in beide bands omringd door topmusici als bassist Skuli Sverrisson, gitarist Nels Cline en pianist Vijay Iyer. Het is vooral door de bijdragen van deze laatste dat het Golden Quintet af en toe hoge toppen scheert. In het ritmeloze freejazzlandschap laat de Amerikaanse pianist zich gelden met weergaloze loopjes over het klavier die het hyperkinetische werk van drummer Pheeroan AkLaff gretig counteren. Smith, die hier meestal opvalt met allerlei galmeffecten, heeft steeds het laatste (en het luidste) woord. Kletterende en virtuoze lijnen worden afgewisseld met rustig uitdeinende trompetklanken die naar het einde van de set steeds duidelijker refereren aan de zweverige fusion van 'In a Silent Way'.
Op de tweede helft van 'Spiritual Dimensions' wordt de klemtoon op een zware, allesbepalende groove gelegd, want funk is hier het sleutelwoord. Skuli Sverrisson en Pheeroan AkLaff vormen hierbij een onafscheidelijk duo en manifesteren zich als de eigenlijke ruggengraat op elk van de stukken, hoewel John Lindberg de twee ook vaak assisteert met een dikke laag contrabas. Ondanks de aanwezigheid van vier gitaristen is dit allesbehalve een heldhaftig soleerfestijn. De snaren worden beroerd met geduld en beheersing en als er eens uitzonderlijk groen licht wordt gegeven, zoals in 'Joy : Spiritual Fire : Joy', dan valt vooral op dat de gitaren stevig in de achtergrond worden gehouden via de algemene mix. De groep gaat op zulke momenten ook aankloppen bij de psychedelische rock van de vroege Funkadelic, wat voor Nels Cline vertrouwd terrein is aangezien hij zich met het Banyan van Stephen Perkins wel eens waagt aan het magnum opus van deze groep, 'Maggot Brain'. Terwijl de trompet nog een toonaangevende rol speelde in het Golden Quintet, blijft ze in de pompende funk van Organic opvallend vaak afwezig. Smith lijkt zich vooral te beperken tot het kleuren en accentueren van de simpele, ritmische thema's die op de cadans drijven.
Hoewel er muzikaal weinig op af te dingen valt, is het veelvuldige ingrijpen van de studiotechnicus wel een algemene domper. De luisteraar heeft meer dan eens het gevoel in het midden van een stuk binnen te komen wandelen, waardoor de twee afzonderlijke sets niet de drive bevatten die goede live-opnames zouden moeten hebben. Ook de aanwezigheid van Nels Cline moet met een korrel zout worden genomen, want de gitarist was helemaal niet van de partij wanneer deze concerten werden opgenomen. Zijn partijen werden achteraf in de studio opgenomen en ertussen geplakt. Nu is veelvuldig studiowerk op jazzalbums niet zeldzaam maar hier stoort het toch meer dan het lijkt bij te dragen. Dit kost 'Spiritual Dimensions' punten in de eindafrekening en dat is jammer, want Wadada Leo Smith stond hier op een zucht van een topplaat.
Meer over Wadada Leo Smith
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
