Antonio Vivaldi (1678-1741) moet een van de meest onderschatte operacomponisten zijn. 94 opera’s zou hij geschreven hebben, waarvan iets meer dan de helft bewaard zijn gebleven. Dat plaatst hem in dezelfde categorie van productiviteit als bijvoorbeeld Georg Friedrich Händel, wiens opera’s toch regelmatig opgevoerd worden. Vivaldi’s werken voor het theater blijven daarentegen maar al te vaak onuitgevoerd in archieven liggen. De uitstekende integrale reeks opnames bij het platenlabel Naïve, waarvan deze ‘Teuzzone’ de meest recente uitgave is, redt dus veel van Vivaldi’s bühnewerken van de vergetelheid. Dat is een mooie zaak want Vivaldi was niet enkel een componist van virtuoze concerti maar ook een getalenteerde operacomponist, die perfect begreep hoe men een dramatisch maar formeel barok operaverhaal van ontroerende muziek kan voorzien.
De meeste van Vivaldi’s opera’s werden voor diverse theaters in Venetië gecomponeerd maar ‘Teuzzone’ dateert uit Vivaldi’s periode als kapelmeester in Mantua, traditioneel steeds een hof van muziekliefhebbers, waar Vivaldi onder zijn heer, de hertog van Hesse-Darmstadt aanzienlijk wat artistieke vrijheid kreeg zonder dat hij de financiële risico’s van een geflopte productie moest dragen. ‘Teuzzone’ zou echter wel een succes worden, al is het maar vanwege het oriëntalisme van de setting, die zich afspeelt in het oude China. Buiten die exotische locatie om, is het echter een klassiek barokoperaverhaal, waarbij een relatief kleine cast personages van edelen bloede om de macht in het keizerrijk strijdt.
De driedelige ouverture, hier ‘sinfonia’ genoemd, is een ideale gelegenheid voor het orkest om zijn technisch kunnen tentoon te spreiden. Dat zit bij Le Concert des Nations uiteraard zonder meer goed, met strijkers die het ene moment razend virtuoos en het andere moment erg zuiver kunnen spelen en tempi die een gezonde energie in deze muziek houden. De sinfonia is trouwens harmonisch ongewoon complex met akkoordwendingen die zo uit een stuk van Bach hadden kunnen komen.
Barokke opera maakt gewoonlijk graag gebruik van countertenorstemmen maar in dit geval bestaat de cast uit een mengeling tussen een mezzo (Raffealla Milanesi), een alt (Delphine Galou) en een countertenor (Antonio Giovannini). Het zorgt voor een klankbeeld dat subtiel verschilt van solist tot solist. Erg mooi is bijvoorbeeld Delphine Galou’s secure aria ‘Ti sento, si, ti sento’ met zijn bescheiden gitaarcontinuo maar ze maakt een net zo stevige indruk met een vurige lezing van de snelle passages die Vivaldi voor haar rol schrijft. Mooie instrumentale momenten bevinden zich verder in de militaire muziek met hobo’s en trompetten waarmee de tweede akte begint of in het onschuldig zuivere strijkkwartet dat de aria ‘Vedi le mie catene’ begeleidt.
De rol van Teuzzone zelf wordt gezongen door de mannelijke sopraan Paolo Lopez, die met zijn onmiddellijk herkenbaar timbre deze rol een unieke interpretatie meegeeft. Roberta Mameli mag met de korte arioso ‘Quanto costi, al mio Riposo’ een langzame melodie vertolken die de intensiteit van Händels trage opera-aria’s evenaart. Dankzij haar uitstekende stembeheersing verandert ze die korte melodie in een subliem moment van absolute introvertie. Snelle loopjes en versieringen, zoals in een aria verder naar het eind van de opera toe, komen bij haar dan weer minder trefzeker over. Furio Zanasi zingt de enige baritonrol van de opera, een rol die op kenmerkend barokke wijze de wendbaarheid van deze lage mannenstem illustreert.
Een solide cast, ondersteund door niemand minder van Jordi Savall en zijn Le Concert des Nations maakt van deze ‘Teuzzone’ een erg genietbare en capabele uitvoering. Vivaldi’s muziek bevat meer dan genoeg mooie momenten, zeker in de energieke gitaarpartijen die deze uitvoering rijk is. Die ene opvallende bravoure-aria, die ene grote instrumentale solo of uiterst intieme cavatina, die in de opera’s van Händel steeds zijn opwachting maakt, die blijft hier – ondanks de rijkdom aan ideeën en melodieën – echter wel achterwege.
