De Amerikaanse Vijai Iyer mag zondermeer een kind van zijn tijd genoemd worden. Zijn artistieke output laat zien hoe breed de belangstelling en de achtergrond van een net geen veertigjarige muzikant kunnen zijn. Hij werkte samen met Mike Ladd en High Priest (Antipop Consortium), remixte Talvin Singh, schrijft voor orkest en laat zich daarnaast opmerken als jazzmuzikant in diverse bezettingen, waarbij zijn albums meer dan eens in de prijzen vallen. 'Historicity' is de eerste plaat met zijn nieuwe, klassieke pianotrio, waarop hij naast eigen composities ook muziek speelt van o.a. M.I.A., Ronnie Foster, Stevie Wonder en Andrew Hill. Reken daarbij de wat afstandelijke, weinig dramatische, maar ritmisch gedreven speelstijl en Iyer past in het 21ste eeuwse prentje, samen met collega's als Jason Moran en Matthew Shipp: muzikanten die een breed muziekveld bespelen en graag bij de traditie te leen gaan, maar er wel hun eigen weg mee afleggen.
'Historicity' is een echte trioplaat geworden. De groepsdynamiek is namelijk een erg bepalende factor voor het hele album, net als de cool waarmee de complexe muziek gespeeld wordt. Deze complexiteit zit ondermeer in de gelaagdheid. Iyer en zijn collega's Stephan Crump (bas) en drummer Marcus Gilmore leggen elk een eigen route af, waarbij het geheel toch opvallend compact blijft klinken. Soms lijkt het zelfs alsof de drie bij elkaar op schoot zitten, waardoor het trio strak, vrij en hoekig tegelijkertijd klinkt. Een mooi bewijs zijn de tempoverschuivingen in de titeltrack en 'Helix': geen plotse breuken, maar glijdende veranderingen.
Als pianist verstaat Iyer de kunst om een permanente onrust in zijn spel te laten doorklinken, zonder dat dat hypernerveus wordt. Hij kan ritmisch verbrokkeld spelen, zonder de grote lijn te verliezen; herhaalde figuren spelen zonder gemakkelijk repetitief te worden en polyfoon uitpakken zonder naar grote virtuositeit te grijpen. Ook wanneer hij terugplooit kan hij de spanning vasthouden. Dit is mede te danken aan het heel beheerste, maar prominente drumwerk van Gilmore. Heel afgemeten en precies weet hij zijn ritmische en metrische pijlen te richten, waardoor zijn collega's bij de les moeten blijven. Explosief wordt hij nooit, maar dat is met zijn permanente onrust ook niet nodig. Tussen deze twee figuren zoekt Crump zijn eigen weg, zonder dat hij zich expliciet bij de ene of de andere aansluit. Zo ontstaat er een polyfoon driemanschap dat de muziek meer dan eens in metrisch drijfzand doet belanden. Bovendien krijgt Crump van zijn collega's steeds de gepaste omkadering wanneer hij soleert, waardoor ook hij zijn rol steeds perfect kan spelen. Vooral in het afsluitende 'Segment For Sentiment #2' kan hij schitteren als de centrale, melodische figuur, mede door het cimbaalwerk van Gilmore en de rond de bas kringelende piano.
Vanuit hun sterke inwendige samenhang, kan het trio dan op zoek naar verschillende spelconcepten. De dwingende funky dancevibe van 'Galang', de riffformules van 'Big Brother', de ballad 'Helix' of de eigenzinnige versie van Bernsteins 'Somewhere' (waarbij het quasi religieuze van het origineel genadeloos gedemonteerd wordt): op elk terrein blijft het trio overeind. 'Historicity' mag dus gerust meer genoemd worden dan een rondje jazzpostmodernisme.
Meer over Vijay Iyer Trio
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
