Concerto Köln staan erom bekend vaak nieuwe en gewaagde dingen uit te proberen. Om hun cd 'Dream of the Orient' op te volgen, brengen zij nu 'The Waltz, ecstacy and mysticism'. Waar de vorige cd de link probeerde te leggen tussen 18de-eeuws orientalisme uit Europa and Europees getinte Turkse muziek, stapt deze cd met die zelfde opzet de negentiende eeuw in. Op de plaat vindt de luisteraar enerzijds Oosters getinte Duitse dansen van Mozart en Beethoven en oriëntaalse gelegenheidswalsen van Johann Strauss Senior en Joseph Lanner en anderzijds op Westerse leest geschoeide Turkse muziek, meestal liederen, van zulke illustere onbekenden als Ismail Dede Efendi of Demetrius Cantemir.
Hiervoor doet Concerto Köln beroep op Sarband, een Turks ensemble dat uitsluitend op traditioneel Turkse instrumenten – rietfluit, driesnarige vedel, allerhande slagwerk en meer van dat – speelt. Muzikanten van beide ensembles versterken elkaar regelmatig en zo worden Mozarts dansen gespeeld met begeleiding van enkele Turkse snaar- en slaginstrumenten, en bij de liederen van Ismail Efendi komen ook een paar westerse blazers meespelen. Het mag dan ook niet verwonderen dat concerto Köln wat extra moeite doet om Mozarts muziek oosters te laten klinken, met glissando's in de strijkers en opgewonden trillers in de houtblazers. Het totaal verschillende instrumentarium buiten beschouwing gelaten, is er inderdaad erg veel gelijkenis tussen Europese en Turkse muziek, al kan Ismail natuurlijk niet tippen aan de inventiviteit van zo iemand als Mozart. De Turkse muziek, meetal in liedvorm, behoudt echter zijn oosters karakter, niet in de laatste plaats door die typisch oosterse zangpartij, met zijn heel onvaste toon en zwoele klank. De harmonieën, melodietjes en de begeleiding vallen echter allemaal terug op westerse modellen.
Vanaf de negentiende eeuw gaat de gelijkenis tussen Turkije en Europa minder en minder op, al strijkt dit natuurlijk een beetje in tegen de opzet van de cd. De '(buda)Pest' walsen van Lanner of de 'Kettenbrücke' walsen van Strauss zijn gewoon Wiener Walzer, mooi en melancholisch uitgevoerd maar hoegenaamd niet Turks. Naar Oosterse invloeden moet men vergeefs zoeken, al vormt de zwierige draaibeweging van de walsmuziek een soort van rode draad op deze cd, één die de luisteraar ook kan terugvinden in de mystieke dansen van Turkse Dervishen, waarmee de cd afsluit.
Zoals dat verwacht kan worden, voert Concerto Köln deze muziek nagenoeg perfect en erg stijlvol uit. Mozart wordt met hoorbaar plezier, omwille van de vele 'alla Turca' effecten, gespeeld en in de Walsen klinkt steeds een vlotte, vloeiende dansbeweging. Ook Sarband is een grote meevaller: dit Turkse ensemble voert zijn muziek met evenveel zorg en afwerking uit als hun Europese medespelers, zonder die kenmerkend oriëntaalse klankkleur te verliezen. De zang, uitgevoerd door Mustafa Dogan Dikmen, klinkt verbazingwekkend zacht en intiem, misschien zelfs een beetje teveel op de achtergrond, terwijl de instrumentalisten hoorbaar goed op elkaar ingespeeld zijn.
Dit is een gedurfde en mooie cd, die dapper de grenzen van de traditionele klassieke muziek overschrijdt. De poging om een muzikale brug te slaan tussen oost en west is dus zeker geslaagd, maar een cd waarop weinig meer dan, eerlijk gezegd, niet al te originele Turkse muziek en enkele kleinigheidjes van Mozart, Beethoven of Strauss staat, is misschien toch niet zo interessant om blijvend te beluisteren.
Meer over V/C
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
