In 1616 gaf de functionaris Burckhard Grossman uit Jena in Saksen-Weimar de opdracht aan zestien verschillende componisten om Psalm 116, een van de bekendste delen uit het Bijbelse Boek der Psalmen op muziek te zetten. ‘Geen slecht idee’ moet men bij het Duitse vocale Calmus Ensemble gedacht hebben en zo werden twee hedendaagse componisten, Bernd Franke en Steffen Sleienmacher aangesproken om muziek te componeren op de tekst van Psalm 116, naast zettingen van Heinrich Schütz (1585-1672), Johann Hermann Schein (1586-1630) en Nikolaus Erich (1588-1631). Om een muzikale reis door de eeuwen heen helemaal volledig te maken, werd ervoor gekozen om de middeleeuwse, Gregoriaanse zetting van deze psalm ook op de huidige cd te zetten en zo presenteert dit cd’tje dus drie soorten muziek: Gregoriaans, Duitse vroeg-barok en vaag tonale hedendaagse composities.
Het valt overigens op hoe goed deze hedendaagse muziek aansluit bij die van Schütz en tijdgenoten. De zetting, in het Engels, van Psalm 116 van de hand van Bernd Franke (°1959) wordt voorafgegaan en gevolgd door twee Gregoriaanse melodieën maar sluit daar heel organisch bij aan. Hoewel Franke moderne effecten, zoals spreekstem, fluisterstem of glissandi niet uit de weg gaat, blijft ook bij hem het karaktervol en lichtjes theatraal brengen van de tekst de hoofdzaak. Dat en zijn gebruik van samenklanken die opzettelijk niet overdreven hard en dissonant klinken, zorgt voor een werk dat in zijn geheel een boeiende beluistering is. Bovendien is het een voordeel dat deze moderne muziek niet met voltallig koor gezongen wordt maar slechts met vijf solozangers, wat de muziek van Franke en Sleienmacher doorzichtig en op sommige momenten net broos genoeg doet klinken. Sleienmachers kijk op psalm 116 is trouwens in dezelfde toegankelijke stijl geschreven maar benadrukt meer het lijden en de pijn waarvan de tekst gewag maakt. Geen wonder dat bepaalde passages wat meer dissonant klinken dan bij Franke! De schrijfstijl is trouwens ook spaarzamer, met momenten waarop slechts een of twee stemmen aan het woord worden gelaten.
De tekst van Psalm 116 blijft alleszins goed verstaanbaar en tekstverstaanbaarheid is een onontbeerlijk kenmerk van deze muziek. Dat is niet slechts zo met de Duitse of Latijnse tekst van de originelen maar ook met de Engelse tekst die Franke gebruikt. Qua interpretatie kan men eenvoudigweg zeggen dat die degelijk en muzikaal is, zoals men vandaag de dag van uitvoeringen van zulke vroeg barokke muziek mag verwachten. Het is de tekst die de interpretatie van de muziek stuurt en dus is het ook de tekstinhoud die in grote mate het karakter van elke afzonderlijke frase bepaalt. Dat karakter wordt af en toe flink in de verf gezet, en niet slechts op de triomfantelijke uitroepen van ‘Halleluia’ waarmee deze psalm steeds afsluit.
Sommige psalmzettingen, zoals die van Johann Hermann Schein waarmee de cd opent, bezitten passages die met veel smakelijkheid gezongen worden. Dat verraadt een enthousiasme van de kant van de zangers en vertelt wat over het plezier dat ze moeten hebben gehad in het uitvoeren van deze werken. De zuiverheid van de uitvoering, zowel in de precisie waarmee de moderne werken gezongen worden als in de welluidendheid van de zeventiende-eeuwse muziek, met zijn complexe harmonie en samenspel, is een van de belangrijkste troeven van deze opname.
Gevarieerd is deze cd zeker, met muziek uit drie erg verschillende tijdsperiodes: Gregoriaanse monodieën uit de middeleeuwen, zeventiende-eeuwse psalmzettingen van drie van de belangrijkste Duitse componisten en twee moderne composities op dezelfde tekst. De opzet is origineel genoeg en deze uitvoering, met haar transparantie en verstaanbaarheid, doet haar alle eer aan. Liefhebbers van vocale muziek, zoals oude als nieuwe muziek, mogen hun hart ophalen.
