Dat de oude muziek en historische uitvoeringspraktijk het uitstekend stellen in België is op zich al oud nieuws maar toch vallen er nog steeds veel nieuwe ensembles te ontdekken. Een daarvan is het ensemble Graindelavoix, dat de laatste tijd steeds vaker in de kijker staat en ook onder meer de Klara-prijs in de wacht sleepte voor hun vorige cd 'Poissance d'amours'. Op hun nieuwe cd 'La Magdalene' brengen ze Brabantse muziek uit de vroege 16de eeuw - zowel religieuze als wereldse – die aan Maria Magdalena gewijd is.
De eerste deel van de cd is gewijd aan een mis voor Maria Magdalena van de hand van Nicolas Champion, een componist uit het Luikse die onder andere in de Bourgondische hofkapel van Johanna de Waanzinnige zijn brood verdiende. De mis van Champion wordt gebracht volgens de conventies van de rites de paris met Franse uitspraak van de latijnse tekst en geeft een vrij goed beeld van hoe dezelfde muziek in de vroege zestiende eeuw geklonken zou hebben. De statige plainechants tussen de eigenlijke misdelen worden in een zeer strict ritmisch metrum gehouden, wat de plechtige indruk versterkt. In tegendeel tot de meeste ensembles wordt er bij Graindelavoix geen homogene ensembleklank nagestreefd, de individuële stemmen mogen integendeel goed herkenbaar blijven. Deze aanpak verleent de muziek een heel apart leven en reliëf dat bijvoorbeeld bij de fans van Laïs zeker in de smaak zal vallen. Historisch situeert Nicolas Champion zich tussen de pure, voorzichtige polyfone beginsels van de vroege Vlaamse polyfonisten en de meer dissonnante schrijfstijl van bijvoorbeeld Palestrina. Zijn polyfone misdelen zijn vooral zeer rein en eenvoudig van klank zonder ooit vervelend te worden. In het mooie Credo krijgt elk deeltje een eigen kleur en de harmoniëen ontwikkelen zich van de eenvoudige, ietwat holle klanken die men bijvoorbeeld in de werken van Josquin Desprez zou tegenkomen, naar een complex en heel dicht stemmenweefsel. Champion werkt ook met enkele duidelijk herkenbare thema's die terugkomen, wat een mooie samenhang schept in een anders vrij complex geheel. Zo komt bijvoorbeeld het thema dat reeds in de Kyrie werd voorgesteld in de Agnus Dei terug maar de mooie, gevariëerde klank van Graindelavoix ervoor zorgt dat de muziek steeds fris en aangenaam klinkt.
Op de tweede helft van de cd staan een aantal liederen en een instrumentale basse danse, die het personage Maria Magdalena vanuit een andere, persoonlijkere hoek benaderen. 'Joyssance vous donneray' gaat over het afzweren van aards genot en het geluk van een platonische liefde, terwijl het opgetogen, volkse 'Se j'ayme mon amy' het verhaal van een malmariée vertelt die liever bij haar minnaar dan haar man zit. Liederen zoals deze lijken misschien op het eerste gezicht weinig gepast wanneer het over een bijbels personage gaat maar de connectie is dichterbij dan hij lijkt: in de vroege zestiende eeuw heerste er rond heiligen grote cultussen en evengrote controverses binnen de kerk, ongeveer zoals rond grote bekendheden van vandaag, en daarom waren werd er veel over hen geschreven en waren ze ook een geliefd motief voor de beeldende kunstenaars uit die periode. De contrast tussen Maria Magdalena als heilige en als gevallen vrouw had een enorme fascinatie voor de schilders uit die periode en partituren van sommige van de liederen die op de tweede deel van de cd te horen zijn, staan op taferelen uit die periode afgebeeld.
Het is duidelijk dat de liederen zeer zorgvuldig gekozen zijn en de rustige, aanbiddende toon van het sololied 'O waerde mont' contrasteert mooi met het opgetogen, ietwat ondeugende 'Se j'ayme mon amy'. In de basse danse mag het instrumentale deel van Graindelavoix eventjes schitteren en de liederen zijn ook een knappe dwarsdoorsnede van de solistische capaciteiten van het ensemble.
Dat Graindelavoix steeds vaker op belangrijke festivals zoals het Festival van Vlaanderen of de Laus Polyfoniae komt zeker niet als een verassing: de muziek die ze brengen, wordt steeds zeer mooi, verzorgd en met volle overtuiging gebracht. La Magdalene is hieraan geen uitzondering en de magische, mystieke sfeer dat het ensemble weet te scheppen zal zowel klassieke als moderne luisteraars kunnen betoveren.
Meer over V/C
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
