Arvo Pärt beschreef de Russische componist Valentin Silvestrov als een van de grootste van zijn en dus ook onze, tijd. Grote componisten worden pas na hun dood geapprecieerd, dus of die voorspelling later nog zal gelden valt af te wachten, maar wat vernieuwing betreft staat Silvestrov zeker op gelijke voet met bijvoorbeeld John Adams, zij het op een totaal andere manier.
De muziek van deze 66-jarige componist is modern zonder de agressie en hardheid die veel twintigste-eeuwse werken kenmerkt. De twee stukken die op deze cd staan zijn geschreven voor piano en orkest maar zonder dat de piano een virtuoze solopartij heeft. Daarvoor is die, zoals in de Turangalîla symfonie van Messiaen, te veel verwoven met de andere instrumenten. De piano ondersteunt het orkest, speelt er rond of geeft een irreële sfeer aan de consonante orkestklanken. 'Metamusik', een lange symfonie in één deel die een volle 45 minuten duurt, en 'Postludium', hebben trouwens wel meer met elkaar gemeen; beide werken vertrekken vanuit een korte explosie van orkestklanken om dan meditatief verder te gaan met telkens nieuwe variaties op vorig materiaal. Alles geeft een erg rustige indruk, als een schip dat onmiddellijk land achter zich laat en blijft zeilen over een eindeloze oceaan. Tonaliteit en een vaste melodie zijn nooit ver weg, maar altijd als een soort verschijning, iets dat de luisteraar vermoedt maar waar piano of orkest onmiddellijk weer een eind aan maken in nieuwe omspelingen. Halverwege 'Postludium' wordt de melodie bijna grijpbaar, zonder de sfeer de verstoren: tegen een lichte achtergrond in de strijkers haalt de piano een delicate en weemoedige melodie naar boven die meteen gestalte geeft aan heel het stuk. Zat deze melodie trouwens niet vanaf het begin in orkest of solist verborgen? Het doet trouwens heel wat, te zien dat een moderne componist eenvoudige, lieflijke muziek in zijn stukken kan inlassen zonder te vervallen in poppy clichés. De muziek eindigt zonder climax, alsof Silvestrov laat weten dat hij zijn laatste woord nog niet gezegd heeft. Deze rustige muziek kan dan wel ideaal zijn als achtergrond, maar vraagt eigenlijk een erg aandachtige luisteraar die de schakeringen van de muziek wil appreciëren.
Toch nog een klein minpuntje: 'Metamusik', dat drie kwartier duurt, staat als één grote track op de cd, terwijl zulke lange werken gewoonlijk wel opgedeeld worden zodat de luisteraar gemakkelijk een bepaald punt kan terug vinden. Verder is deze cd voor iedereen die moderne muziek wil, zonder het uiterst expressieve dat bij veel andere componisten terug te vinden is.
Meer over Valentin Silvestrov
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
