De grootste vergissing die gerespecteerde ensembles zoals het Quatuor ébène of het Fauré Quartett ooit hebben begaan? Popmuziek. Want hoe men het ook draait of keert: pop en klassieke muziek zijn twee verschillende werelden. Of is dat nu juist een grote misvatting? Toegegeven: als muzikanten die tot de ene categorie behoren zich nooit eens een uitstapje naar de andere zouden mogen veroorloven, waarin zou dan het avontuur van cross-over nog kunnen schuilgaan? Bovendien is de Zweedse mezzo-sopraan Anne Sofie von Otter het levende bewijs dat er wel degelijk bruggen kunnen geslagen worden tussen genres. Met zowel Elvis Costello als Brad Mehldau dook ze al de studio in, met albums tot gevolg waarop verdeeld werd gereageerd. De (klassieke) vakpers bleek vaak opvallend lovend voor von Otters excursies. Omdat ze trouw bleef aan zichzelf? Omdat ze zich te pletter amuseerde? Ze doet het opnieuw allebei op ‘Douce France’, haar eerbetoon aan het Franse lied. Een traditie die helemaal geen stille dood is gestorven aan het begin van de 20e eeuw, maar uitmondde in het Franse chanson. En waarom zou iemand het zich in het hoofd halen om von Otter tegen te houden wanneer ze koste wat het kost met een band een reeks chansons zelf wil uitvoeren? Het is binnen de klassieke muziek een zeldzame gewaarwording om zoveel muzikale vreugde verzameld te zien en te horen op twee schijfjes. Toch is ‘Douce France’ geen voltreffer, want waarom moet von Otter Franse diva’s achterna hollen als ze zelf niets aan dat repertoire heeft toe te voegen?
De selectie liederen op de eerste cd van ‘Douce France’ werd integraal samengesteld uit ‘klassieke’ bladzijden Franse liedkunst. Voor Debussy’s ‘Trois chansons de Bilitis’ heeft von Otter niet meer de mystieke draagkracht in haar stem. Dat ontstijgen aan tijd en ruimte dat bij Debussy als vanzelf gebeurt door de schijnbare dissociatie tussen stem en piano, blijft voor een stuk achterwege. In de plaats komt een aardse poëzie, die via de woorden nog steeds tot een pakkende kwetsbaarheid komt. Behalve in het oeuvre van Ravel en Fauré (met bijvoorbeeld een broos behandeld ‘Le secret’) grasduinde de mezzo ook in het repertoire van Hahn, een componist waarvan veel zangers menen dat hij een opwaardering verdient. Van Charles Martin Loeffler, waarvoor von Otter altviolist Antoine Tamestit naar de studio kon halen, komt de luisteraar ten slotte terecht bij een spitante bewerking van Saint-Saëns’ ‘Danse macabre’. Hiermee lijkt von Otter te willen bewijzen dat aan de hand van de traditie gemakkelijk een meer populaire context kan worden opgezocht. Of het arrangement van pianist Bengt Forsberg zal blijven circuleren, is nog maar de vraag. Dat er om zal worden geglimlacht, staat echter als een paal boven water.
Tot zover al bij al weinig te klagen. Bengt Forsberg is niet de meest doortastende begeleider als het bijvoorbeeld op Debussy aankomt en von Otter bezit niet langer een souplesse waardoor ze dit repertoire kan laten transcenderen, maar haar gevoel is eerlijk en haar zuivere dictie leiden tot aangename vertolkingen. Van de ‘Mélodies’ komt de luisteraar echter terecht bij de ‘Chansons’. Geheel in de stijl van het Franse lied blijft de sentimentaliteit niet achterwege. Dat is een keuze impliciet aan het materiaal dat von Otter brengt, dus daarover geen kwaad woord. Wat wel enigszins tegen de mezzo pleit is dat ze haar band in een persoonlijke bijdrage aan de liner notes prijst, terwijl die zich eigenlijk alleen maar volgens de regels van de kunst gedraagt. Waarom geen eigen toets, geen originaliteit wanneer het op het spelen van een solo aankomt, zelfs geen poging om de clichés te omzeilen? Jazeker, von Otter zingt voor de volle honderd procent authentieke chanson, maar of diegenen die de eerste cd kunnen smaken daar wild van zullen worden? Plots duikt immers een totaal andere gedaante van de mezzo op: niet diegene van de gedoseerde energie en eloquente stemvoering, maar die van de overdrijving en van de huilerige ballades. Behalve door een uitzonderlijke zoetekauw zal dit album waarschijnlijk niet door de modale von Otter-fanaat gesmaakt worden.
