Het Belgische label Ricercar specialiseert zich sedert zijn oprichting in 1980 in het promoten van de oude muziekbeweging en tot op vandaag laat de platenfirma muzikanten aan de bak komen die zich verdiepen in partituren van voor de 19e eeuw. Ruim dertig jaar lang werd een catalogus uitgebouwd waarin inmiddels veel moois is verschenen, dikwijls uitgevoerd door vooraanstaande musici op het gebied. Om er maar twee te noemen, zijn bijvoorbeeld Philippe Pierlot en Bernard Foccroulle twee belangrijke namen die zich in het verleden aan Ricercar verbonden. Met de kersperiode in zicht brengt precies dat label nu een box op de markt bestaande uit 8 cd's van de Vlaamse Polyfonisten, aangevuld met een lijvige hardcover van ongeveer 180 bladzijden Franse, Nederlandstalige, Duitse en Engelstalige tekst. Labelbaas Jérôme Lejeune overloopt daarin de ontwikkeling van de vroege, polyfone muziek. Zo komen naast beroemde ook een aantal onbekende componisten naar het oppervlak, gespreid over 8 cd's en alles samen goed voor bijna tien en een half uur muziek. Weliswaar zijn de belangrijkste vertegenwoordigers van de 'Vlaamse' stijl ook vertegenwoordigd, maar niet in die mate dat ze andere verwezenlijkingen onherroepelijk in de schaduw stellen. Veeleer laat Lejeune vanuit hun grootheid een aantal andere namen vallen, die de luisteraar kunnen prikkelen en eventueel kunnen aanzetten tot een verdere zoektocht.
De box zelf ziet er in ieder geval uit als een ideaal kerstgeschenk, dankzij de prachtige vormgeving met - hoe kan het ook anders? - details uit Van Eycks 'Lam Gods' aan buiten- en binnenzijde. De uitstekende musicologische duiding komt dan in een waardevol boek, dat echter niet boordevol algemeenheden staat, maar effectief de lezer probeert te instrueren in de vroege Renaissancekunst. Lejeune schrijft daarbij nooit belerend of snobistisch; wel laat hij alle opsmuk achterwege. De leek zal zich misschien blindstaren op zoveel ernst, terwijl de liefhebber juist gebaad is bij heldere, duidelijke uiteenzettingen zonder overbodigheden. Voor de amateur is er trouwens nog steeds het tweede uitschuifbare gedeelte, waarin het pakket met 8 cd's komt. Ook dit ziet eruit als een boek, maar bevat bladzijden van hard karton met daarin telkens de verschillende cd's en de tracklists erop gedrukt. Het geheel oogt mooi en duur, maar Ricercar heeft de prijs verbazingwekkend laag kunnen houden. De resem verschillende ensembles die aan deze opname meewerkten, kunnen in geen geval rijk geworden zijn van dit project, maar voor hen is het weliswaar mooi meegenomen dat hun opnames, soms jaren na datum, opnieuw werden gebruikt.
Over het vocale meesterschap van deze 8 cd's kan men af en toe twijfelen. Helaas is er op de opnamemarkt weinig beschikbaar van deze componisten en wat bij Ricercar het licht zag en ziet, heeft het arendsoog van Lejeune moeten overleven. Kortom: er zijn helaas bepaalde vocale stukken waarin de perfectie niet wordt bereikt, maar deze zijn ferm in de minderheid. Over het algemeen brengen ensembles van wereldformaat als Capilla Flaminca, Psallentes en Capella Pratensis deze werken uitstekend tot leven. Het opzet van zoveel mogelijk de chronologische aanpak te bewaren, leidt overigens tot een educatieve en ontroerende reis doorheen de muziekgeschiedenis. Men zou eentonigheid kunnen vermoeden als men ziet dat gelijkaardige figuren met elkaar worden confronteerd op een schijfje (bijvorbeeld Gilles Binchois met Johannes Ockeghem), maar daarvan is geen sprake. Tenminste: de gemotiveerde, geïnteresseerde melomaan die deze box in handen krijgt, zal zich met heel veel plezier deze overvloed aan kennis eigen maken. Waar cd-boxen ofwel te hoog geprijsd zijn, ofwel teveel muziek samenvoegen zonder afdoende informatie, is 'De Vlaamse Polyfonie' dus echt een uitzondering. Voor geïnteresseerden een ontzettend dankbare aankoop.
