Een van de platen uit 2010 die onverwacht veel deining veroorzaakten was ‘The Passion’ van het internationale kwartet Undivided. Het debuut van de Poolse klarinettist Waclaw Zimpel als bandleider was van een verpletterende schoonheid, enigszins vergelijkbaar met de spirituele freejazz van Coltrane en verwanten maar tegelijk ook erg gedisciplineerd en “Europees” klinkend. Op ‘Moves Between Clouds – Live in Warsaw’, het tweede album van Undivided, is er conceptueel een en ander herschikt, maar net als bij zijn voorganger is het resultaat om van te smullen.
Waar ‘The Passion’ gebaseerd was op het lijdensverhaal van Christus uit de evangeliën, vond Zimpel deze keer inspiratie bij de Joodse mystiek, meer bepaald in de Zohar, een Kabbalistische commentaar op de Thora. Niet dat de Pool een religiehopper is, verre van zelfs, de verschuiving van een Christelijke naar een Joodse thematiek is louter een gevolg van Zimpels algemene interesse in mystieke en religieuze teksten. Volgens hem verkondigen de heilige schriften allemaal een gelijkaardige boodschap en met zijn muziek streeft hij naar een soortgelijk effect. De extramuzikale invloed is deze keer echter niet van dien aard dat de plaat er narratief door wordt gestructureerd, want het verhaal dat op ‘Moves Between Clouds’ wordt verteld is zuiver muzikaal.
Het kwartet bestaat naast Zimpel op klarinetten en tarogato nog steeds uit Bobby Few (piano), Mark Tokar (contrabas) en Klaus Kugel (drums). Voor het concert in Teatr Akademia in Warschau (waar deze plaat werd opgenomen) werd de groep bijgestaan door klarinettist en freejazzveteraan Perry Robinson. De nu 73-jarige Amerikaan was al actief tijdens de hoogdagen van de zogenaamde New Thing en is te horen op klassiekers als ‘Mama Too Tight’ van Archie Shepp en het eerste album van het Liberation Music Orchestra uit 1969. Met Robinson in zijn rangen telt Undivided dus twee klarinettisten in de frontlinie, wat gunstige consequenties heeft voor het totaalgeluid. Vooral in de thematische passages buit Zimpel die extra troef voorbeeldig uit, te beginnen bij de magistrale opening van ‘Hoping the Morning Say’. De tremolo’s van de ritmesectie in combinatie met de plechtige klarinetharmonie pakken de luisteraar hier meteen stevig bij zijn nekvel. Ook in het bijna vijftien minuten durende titelstuk spelen Zimpel (op tarogato deze keer) en Robinson een gezamenlijke hoofdrol met een trage, eindeloze rubatosliert vol kleine versieringen.
De bijdrage van de rest van de groep mag echter niet worden onderschat. Zo zorgt Klaus Kugel met allerlei kleine, rinkelende percussievoorwerpen en wegebbende roffels voor een constant gevoel van dreiging. Bobby Few en Mark Tokar onderscheiden zich dan weer vooral door een rijke muzikale onderlaag op te bouwen. De pianist krijgt op deze plaat veel soloruimte, waar hij met wisselend succes gebruik van maakt. In ‘Hoping The Morning Sky’ sleept zijn solo te lang aan, maar de heftige uitbarsting in ‘What a Big Quiet Noise’ en de bijna meditatieve beheersing in ‘Moves Between Clouds’ zijn elk op hun manier hoogtepunten.
De echte blikvangers zijn echter de prachtige composities van Waclaw Zimpel, die weliswaar met veel vrijheid worden uitgevoerd, maar tegelijk nooit helemaal free worden. Er loopt steeds een compositorisch spoor doorheen de muziek van Undivided en er is opvallend meer muzikale ontwikkeling dan meestal het geval is binnen deze tak van de moderne jazz. Tegelijk weet de groep op de juiste momenten de driftige, dionysische ervaring op te roepen waar de liefhebber van deze vurige muziek zo graag door wordt bedwelmd. ‘Moves Between Clouds – Live in Warsaw’ is bijgevolg een meer dan waardige opvolger voor ‘The Passion’ en zal zonder twijfel in een hoop eindejaarslijstjes opduiken.
