Haast is een zonde die de Duits-Nederlandse elektronicamuzikant Thomas Ankersmit niet op zijn muzikale kerfstok heeft. Hoewel hij reeds sinds het einde van de 20ste eeuw als soloartiest optreedt, is ‘Live in Utrecht’ pas zijn eerste officiële cd. Een waarvan de muziek bovendien drie jaar voor het verschijnen van de cd opgenomen werd.
Ook wat het gebruikte materiaal betreft neemt Ankersmit zijn eigen tempo. De technologische waan van de dag laat hij aan zich voorbij gaan. Met analoge synthesizers, bandopnames, live ingespeelde en opgenomen saxofoonklanken zit hij niet meteen in de digitale avant-garde. Toch is het resultaat veel meer dan “vintage” Spielerei. Hoe abstract ‘Live in Utrecht’ ook klinkt, Ankersmit slaagt er van begin tot einde in om zijn apparatuur tot leven te wekken. Bovendien wordt snel duidelijk dat de nadruk echt wel op het muzikale ligt en niet zozeer op het materiaal. Ondanks de soms erg uiteenlopende klanken (van versnipperde altsax tot drones, geknetter of flikkerende sciencefictionachtige geluiden) weet hij het geheel homogeen en logisch te houden.
Tegelijkertijd klinkt de muziek heel rijk en gevarieerd: niet zozeer door opzichtige contrasten, maar door de details die Ankersmit er in sluist. Kleine, schijnbaar willekeurig gestrooide elementen zijn drager van duidelijke ritmische formules, hoge tonen worden in een cirkelbeweging van het linkse naar het rechtse kanaal gestuurd (net als de kleine stukjes altsax) en kleine golfbewegingen zorgen voor constante beweging in voor de rest stabiele klanken.
‘Live in Utrecht’ bestaat uit één lange track van net geen veertig minuten, die uiteenvalt in een inleiding en drie langere stukken die telkens inzetten vanuit enkele microscopisch fijne tonen. Vanuit dit minimalistische vertrekpunt wordt de muziek opgebouwd, maar zonder tot een zinderende climax te komen.
In het eerste deel gedraagt Ankersmit zich als een jazzmuzikant, waarbij vrij bewegende geluiden als in een improvisatie op een onderbouw geplaatst worden. Het tweede deel zet in met een mooi staaltje muzikale concentratie, wanneer microscopisch kleine stipjes geluid samen een auditieve lijn gaan vormen, als een foto die opgebouwd is uit verschillende puntjes. Het mozaïek die ontstaat in de verdere ontwikkeling zorgt er voor dat vanaf dan geen enkel geluid overheersend wordt, waardoor de samenhang van al de kleine bouwstenen maximaal wordt.
In het slotdeel speelt Ankersmit expliciet met toonhoogtes in het hoge, lage en middenregister, waarbij melodie echter volledig afwezig is ten voordele van harmonie. De gestapelde saxklanken krijgen een dreunend doedelzakeffect en het klankbeeld wordt steeds rijker, waarbij de samenklanken ook dissonanter worden. Naar het einde toe dunt het geluid terug uit tot er een zuivere consonante samenklank overblijft.
Spectaculair is de muziek van Ankersmit niet te noemen, maar dat mag in zijn geval als een bewijs van muzikaliteit gelezen worden. De verfijning en het gevoel voor detail waarmee hij tewerk gaat, geeft zijn muziek een zeggingskracht die ver boven die van de Teutoonse decibelhorde of de hi-tech goochelaars uitkomt. Live en op cd.
