'Alchemia' is de derde cd waarop de Duitse bassetklarinettist Theo Jörgensmann het gezelschap krijgt van de Poolse tweeling Marcin en Bartłomie Oleś, respectievelijk op bas en drums. Dat het leeftijdsverschil tussen de blazer en zijn Poolse collega's vijfentwintig jaar bedraagt, is een leuk aardigheidje, maar voor de rest muzikaal irrelevant: de manier waarop de drie elkaar vinden is indrukwekkend.
De muziek van het trio leeft vanaf de eerste tot de allerlaatste noot. Spontaan, viriel én fijngevoelig weten de drie – stuk voor stuk individueel sterke muzikanten – als een echt trio te functioneren zonder zich vast te zetten in verlammende rolpatronen. Hoewel het ritmeduo geregeld als begeleiding dient voor Jörgensmanns klarinet, slagen de broers er toch steeds in hun eigen vrijheid te garanderen. Het "begeleiden" gebeurt op een heel actieve manier, waardoor ze in die rol een grote zelfstandigheid ontwikkelen. Ze breken uit zonder te vernielen en worden soms echt volwaardige tegenstemmen tegenover die van Jörgensmann. Zo slaagt het trio er in om perfect samen open te plooien waarbij systematisch grenzen worden verlegd en de spanning de hoogte in gaat.
Jörgensmann speelt niet op een gewone klarinet, maar gebruikt een bassetklarinet: iets langer dan een standaardklarinet en met extra kleppen zodat het toonbereik enkele noten in de laagte uitgebreid wordt. Deze eigenheid is echter niet echt bepalend. De klarinettist valt vooral op door grote beweeglijkheid en melodische souplesse. Dankzij zijn muzikale verbeelding en opbouwende vindingrijkheid kan hij de muziek minutenlang draaiende houden zonder meteen naar effecten te moeten grijpen. Bassist Marcin Oleś van zijn kant heeft een stevige klank en een virtuoze techniek, al uit die zich niet meteen in zuivere snelheid maar in een vastberadenheid waarmee hij de klassieke baspatronen overstijgt en zijn instrument emancipeert. Ook zijn broer Bartłomie Oleś gaat verder dan de meeste van zijn drummende collega's. Licht en bijzonder gedetailleerd is hij niet alleen ritmisch boeiend, maar ook qua sound. Vooral het contrast tussen de doffe en droge tromklanken en de heldere cimbalen speelt hij goed uit, waardoor hij mee het geluid van het hele trio stuurt.
Het resultaat van al dit fraais is bijzonder gesofisticeerde muziek die bij momenten erg toegankelijk is. 'Perrata' klinkt mooi en geheimzinnig en in 'Giuffree' zorgen een kronkelende melodie en tempowisselingen voor een Oosters effect. Hier valt bovendien op hoe nauw de twee Poolse broers muzikaal verwant zijn. Wanneer de bas de hoogte in kruipt en de drums bespeeld worden met borsteltjes lijkt het geluid van die twee zich te vermengen: een opmerkelijk verschijnsel voor twee zo verschillende instrumenten.
Het meesterwerk van 'Alchemia' is het bijna twintig minuten durende 'Menace' waar het trio van abstracte muziek via swing belandt in een indrukwekkende ontlading van muzikale energie. Vanuit flarden geluid, een basriff en effecten van de klarinet ontstaat een genuanceerd triospel. Een zelfde groepsgevoel is terug te horen wanneer de klarinet door nerveus repeteren en piepen in de hoogte de spanning opvoert, daarin bijgestaan en voortgestuwd door zijn twee collega's. Zo wordt 'Alchemia' een bijzonder sterke cd waarvan het resultaat meer is dan de spreekwoordelijke som van de (toch al indrukwekkende) individuele delen.
Meer over Theo Jörgensmann & Oleś Brothers
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
