Hopen dat de The xx een nieuwe sound zoekt op zijn tweede album ‘Coexist’ is vergeefse moeite. Is dat dan erg? De galmende gitaarnoten, fluisterende samenzang, onderkoelde bas en galmende beats van hun reeds legendarische debuutalbum vormen nu eenmaal een bezwerende cocktail die het trio buiten commercieel succes ook de prestigieuze Mercury Prize opleverde. Het is dus begrijpelijk dat The xx ervoor kiest om zijn karakteristieke sound uit te diepen en zich verder te profileren als de timide, ongrijpbare band die ze zijn.
Want ongrijpbaar kunnen ze nog steeds zijn. De abrupte, ijselijke stilte midden in ‘Missing’ is daar het beste bewijs van. Een song anderhalve minuut broeierig opbouwen om hem dan de mond te snoeren met vijf seconden pure stilte: daar is een band zoals The xx voor nodig. Ook de galmende, groezelige beat in het slot van ‘Reunion’ en de gepassioneerde unisono samenzang in ‘Unfold’ tonen aan dat The xx zijn magie nog lang niet kwijt is.
Spijtig genoeg mist de rest van ‘Coexist’ zulke magische momenten. Het resultaat is een album dat mooi, maar ook nogal voorzichtig is — en bij momenten zelfs saai. Waar het debuut ontwapenend spontaan en catchy was, heerst op ‘Coexist’ de sfeer en verfijning. Helaas leidt die esthetische obsessie vaak tot songs die de ijzersterke melodieën van het debuut missen en bijgevolg gezapig voortkabbelen. De toevoeging van nieuwe muzikale elementen kan dat zwakkere songmateriaal niet verhullen: ook al worden ‘Try’ en ‘Tides’ passend opgeleukt met respectievelijk een synthesizer met pitch bend en onheilspellende strijkers, ze blijven in essentie steriele niemendalletjes die drie minuten lang nergens naartoe gaan en dan maar weer gelaten doodbloeden. Ook ‘Swept Away’ mist ondanks een pompende housebeat en piano-arpeggi de noodzakelijke dynamiek om vijf minuten lang te blijven boeien.
Waar is ze eigenlijk gebleven, die dynamiek? ‘Coexist’ kabbelt elf songs lang voort aan eenzelfde tempo, zonder noemenswaardige spanningsboog of merkbare verschillen in songstructuur. Zo bereikt ‘Fiction’ na een kleine twee minuten al een voorzichtige climax, maar in plaats van de gecreëerde spanning verder op te voeren, bouwt de song meteen weer af naar een bloedeloos einde. Hetzelfde verhaal bij ‘Sunset’ en ‘Chained’. De saaie, gepolijste, repetitieve housebeat onder elk nummer komt die reeds ondermaatse dynamiek niet ten goede. Dat blijkt des te meer doordat de songs met de beste spanningsboog amper percussie bevatten. Zo bestaat ‘Angels’ uit niet veel meer dan die typische galmende gitaar en wat vaag tromgeroffel, maar weet de song door een simpel, pakkend refrein en een vloeiende structuur tot het einde te boeien. De afsluiter ‘Our Song’ weet evenzeer de aandacht vast te houden door een stuwende basdrum en psychedelische feedbackgitaar in het refrein, die het nummer een aangename drive geven.
The xx bewijst al bij al dat zijn minimalistische aanpak nog steeds kan werken, zolang de band de dynamiek en melodie niet uit het oog verliest. Op ‘Coexist’ gebeurt dat echter te vaak, en daarom is het een degelijk, maar verre van briljant album geworden.
