Naar goede gewoonte valt deze cd van The Vandermark 5 weer perfect tussen twee stoelen. Liefhebbers van uitsluitend freejazz of alleen het duidelijker gestructureerde werk kunnen zich weer volop blauw ergeren aan het vijftal dat zich maar niet laat vastpinnen. Jazzfans die niet bang zijn van een stapje over de lijn tussen het vrije en het traditionele zullen echter snel doorhebben hoe laat het is. In het voor The Vandermark 5 zo kenmerkend lekker houterige en droge geluid worden de verworvenheden van het vrije spel weer toegepast op "echte" nummers. Duidelijke thema's, funky grooves of zuivere swing dienen als basismateriaal waarmee naar hartelust gestoeid wordt. 'Knock Yourself Out' is een track die zich, hoewel redelijk traditioneel, zo toch naar voor dringt: van de baritonsaxriff over het hoekige en springerige thema in de andere blazers tot de versmachtende uptempo drive die het geheel in vijfde versnelling gooit. Nog traditioneler klinkt het thema van 'Gyllene', dat in een heuse film noir sfeer baadt. Een voze aanzet, ruisend vocht in de sax en een licht beverige toon zijn hier parodie, noch gimmick. Vandermark kent de traditie, iets wat hij ook duidelijk maakt met een perfect uitgebalanceerde solo in het openingsstuk. De manier waarop hij hier de muziek heel melodisch en haast lyrisch laat openplooien tot op het randje van overblazen is ronduit meesterlijk. Opgeteld bij de romige klank van Vandermark wordt zijn muziek in alle complexiteit ook heel vanzelfsprekend en natuurlijk. Collega saxofonist Dave Rempis haalt de mosterd duidelijk ergens anders. Onstuimiger dan de bandleader kiest hij sneller voor het uitfreaken in een klank die meer genepen is dan die van Vandermark.
Hoewel het muzikale materiaal vaak herkenbaar is, krijgt elk nummer in meer of mindere mate een serieuze slag van de free-molen. Van de traditionele rechtlijnigheid (thema, ontwikkeling in de solo's en opnieuw thema) wordt weinig heel gelaten: het thema dat op het einde van een nummer opduikt is niet het beginthema, de blazers drijven in een totaal ander metrum op de doordenderende ritmetandem of de muziek wordt plots een totaal andere richting uitgestuurd. Dit laatste mag dan de variatie bevorderen, het levert ook wisselvallige resultaten op. Zo wordt 'Intagliamento' uiteengetrokken in kleinschalige combinaties van twee of drie spelers. Hoe vrij en polyfoon deze ook mogen zijn, het ontbreekt deze track aan een duidelijke richting. Strakker en beter werkt het in 'Telefon'. Het plots stilvallen en weer in een rotvaart wegschieten, slingert de luisteraar van links naar rechts zonder te bruuskeren.
In het afsluitende en 20 minuten durende 'Six of One' komt alles (nogmaals) samen. Op een fond van lage blazertonen (met Vandermark op basklarinet) ontwikkelt bassist Kent Kessel heel nauwgezet zijn enige echt solistische bijdrage. Dit wordt gevolgd door een tweestemmig uitgecomponeerd thema dat later ingeruild wordt voor een funky riff of zachte klankwolkjes van de blazers. Naar het einde toe stijgt de intensiteit recht evenredig met de muzikale vrijheidsdrang naar extatische hoogten, waarna een wervelend thema de typische Vandermark-track en dito cd afrondt.
Meer over The Vandermark 5
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
