Ken Vandermark is niet voor één gat te vangen. Dat is hij nooit geweest, maar met 'Airports for Lights' levert het kwintet van de saxofoonkolos uit Chicago toch wel een heel fraai, gevarieerd en uitgebalanceerd meesterwerkje af. Eentje waarin diverse (jazz)tradities overbrugd worden dankzij de brede muzikale schakering. Het ontbreken van een piano (wel twee rietblazers, trombone, bas en drum) levert daarbij nog eens een uniek geluid op en garandeert elk lid een maximale ruimte. Dit valt het meest op in de rustigere nummers. In het zwoele, sensuele 'Staircase' mag de melodie van de blazers vrij boven bas en percussie uitzweven, terwijl 'Long Term Fool' met de slepende drumpartij breekbare schuifeljazz is. Het lijkt wel alsof er op deze track taksen betaald moeten worden per geproduceerde decibel of per gespeelde noot. Qua sfeer is 'Both Sides' het meest uitgesproken: een onderkoeld film noir geluid waar het Parijs van de jaren '60 zo afdruipt.
Iets geanimeerder klinken de funky tracks 'Money Down' en 'Other Cuts' terwijl opener 'Crux Campo' swing van het no-nonsense soort is. Het vreemde beginthema waarbij de blazers haast klinken als claxons geeft het nummer bovendien een humoristisch cabaretrandje mee. Dit belet Ken Vandermark niet om binnen deze track uit te pakken met een haast primitief aandoende high energy solo. Het lijkt hier alsof de toon van de tenorsax bezwijkt onder Vandermarks kracht: een bevlogenheid waarin de geest van John Coltrane opgeroepen wordt. Het siert Vandermark en zijn kompanen dat ze op zulke energieke momenten hun kracht niet inzetten tot meerdere eer en glorie van rollende spierballen. Binnen alle geweld blijft de muzikale ontwikkeling van de solo centraal staan en duidelijk volgbaar.
Deze bekommernis om de muzikaliteit is ook terug te horen binnen de verschillende nummers op zich. Rechtlijnigheid is zelden aan de orde. Thema's (vaak in asymmetrische maatsoorten), solo's en collectieve improvisaties wisselen elkaar af, waardoor de nummers echte composities worden. Door deze wisselende structuren worden anders zo 'gewaagde' groepsimprovisaties plots muzikale miniatuurtjes die voor iedereen genietbaar kunnen blijven. Vaak zijn deze vrije passages speels, klein van opzet en zelfs sympathiek 'prutserig' zoals in het bijna vertederende 'Initials'. Toch ontbinden de vijf soms ook echt hun duivels. De collectieve hysterie waaraan ze zich in het afsluitende 'Confluence' te buiten gaan, klinkt alsof ze in één keer alle resterende energie er uit willen kappen. Dat daarna een lekker snelle, klassieke en tintelende swing volgt, toont nogmaals de paradox van deze cd. Althans voor wie moderne jazz associeert met het onbeluisterbare. 'Airports for Light' is genieten van voor naar achter en terug.
Meer over The Vandermark 5
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
