Wat bezielt een popmuzikant om een nieuwe soundtrack te maken bij een oude film? Als een bejaard meesterwerk nieuw leven kan worden ingeblazen dankzij een injectie hedendaagse muziek, kan het wellicht 'vertaald' worden naar een nieuwe generatie toeschouwers – zo gaat althans de redenering. Dat dit niet steeds een goed idee is, bewijst de vermaledijde synthesizerversie van Fritz Langs 'Metropolis' van 1984. The Valerie Project is een gelegenheidsgroep rond de Amerikaanse new folk-artiest Greg Weeks (Espers, Grass). Het tienkoppige ensemble maakte een experimentele folksoundtrack bij Jaromil Jires' surrealistische prent 'Valerie a Týden Divu' ('Valerie and Her Week of Wonders'), een Tsjechische avant-gardefilm uit 1970.
Naar eigen zeggen ging het Weeks om een eerbetoon aan Jires' surrealistische werk, eerder dan de ambitie te hebben om de originele score van componist Lubos Fiser te overtreffen. Wie Weeks kent van zijn werk met Espers weet echter dat de artiest en zijn medewerkers – o.a. Margaret Wienk van Fern Knight en Brooke Sietinsons van Espers – voldoende getalenteerd zijn om rijk gearrangeerde, sfeervolle muziek te maken. Het in acht dagen opgenomen album 'The Valerie Project' is improvisatorisch van aard. Het album bestaat enerzijds uit variaties op enkele instrumentale thema's ('Eagle's Theme', 'The Crypt') en anderzijds uit de meer 'uitbeeldende' passages ('The Machine Room', 'Hedvica'), wat betekent dat er met de instrumenten op expressionistische wijze wordt verklankt wat er visueel gaande is. De tracks volgen de (minder dan logische) gebeurtenissen in de film op de voet: de dertienjarige Valerie, een opgewekt meisje dat in een boerendorp woont bij haar grootmoeder, bezit een paar magische oorbellen. Deze worden, wanneer ze ontwaakt in het begin van het verhaal, gestolen door een vreemd uitziende man (lijkend op F.W. Murnau's Nosferatu-vampier). Enkele subtiele shots maken vervolgens duidelijk dat het meisje menstrueert en dus vrouw is geworden. Daarop ontdekt Valerie een vreselijk geheim in haar ogenschijnlijk rustieke dorp: blijkbaar zijn een aantal vooraanstaande personages eigenlijk vampiers die Valerie van haar jeugd (en maagdelijkheid) willen beroven, waaronder de pseudo-pedofiele priester van dienst en zelfs Valeries eigen grootmoeder – niemand is dus te vertrouwen. Haar enige medestander is een jongeman die haar broer kan zijn, wat hem er echter niet van weerhoudt haar het hof te maken. Om de verwarring mogelijk nog te verhogen loopt er een personage rond dat 'De Wezel' heet. Mogelijk is hij Valeries vader, wat hem evenmin belet om seksuele avances te maken naar het meisje. Uiteindelijk komt alles goed dankzij de hulp van haar broer/minnaar: Valerie verslaat de vampiers en wordt gevierd door de dorpsbewoners, waarop ze opnieuw in slaap valt.
Weeks' keuze om net deze film onder handen te nemen is begrijpelijk: 'Valerie' is een vooral esthetisch indrukwekkende prent, die meer gestoeld is op de suggestieve kracht van de metaforische beelden dan op het lineaire verloop van het verhaal. De beelden lenen zich dus bijzonder goed tot de welige folkmuziek met psychedelische inslag waar Espers zo in uitblinkt. Jammer genoeg moet de luisteraar over veel fantasie beschikken, want een dvd-versie van de film met zijn nieuwe soundtrack is niet inbegrepen in het pakket. In 2007 werden (vooral op Amerikaanse festivals) enkele live-uitvoeringen georganiseerd waarbij de film synchroon geprojecteerd werd. Soundtrack en film kunnen in Europa dus niet als een eenheid worden beleefd – een jammerlijke discrepantie die het nut van deze release in vraag stelt. Hierdoor rijst immers de hamvraag: is 'The Valerie Project' een soundtrack die de moeite waard is om onafhankelijk van de film te beluisteren?
Een uur en een kwartier voornamelijk instrumentale muziek is lang, maar het geheel is voldoende gevarieerd, waardoor 'The Valerie Project' een in het algemeen boeiende ervaring biedt. De muzikale prestaties zijn vlekkeloos: Weeks en de anderen – allen uitmuntende muzikanten – zijn te situeren in de Amerikaanse tak van het new folk-genre, waarbinnen Espers, Vetiver en Black Mountain enkele van de grootste namen zijn. Deze bands slagen erin elektrische gitaren te koppelen aan akoestische instrumenten zoals harp en mandoline, zonder zich te bezondigen aan zweverige hippietoestanden. De resulterende muziek is integendeel eerlijk, boeiend en soms onaards mooi. Dit is zeker het geval met 'The Valerie Project': hoewel de 'uitbeeldende' klankpassages bevreemdend en stuurloos kunnen lijken zonder de visuele inspiratiebron, beschikken de thematische nummers over voldoende structurele kracht en melodische rijkdom om op eigen benen te kunnen staan. Dit album getuigt echter veeleer van het talent van zijn makers dan van het vooropgestelde genie van Jaromil Jires – wat haaks staat op het oorspronkelijke doel van dit project. Mits enig geëdit zou hier met gemak een erg geslaagde instrumentale plaat uit kunnen voortkomen, maar in zijn huidige vorm en zonder de bijbehorende film is 'The Valerie Project' te lijvig en te stuurloos om echt te kunnen bekoren.
Meer over The Valerie Project
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
