Het geluid van drumstokken op de parketvloer, dat kan maar twee dingen betekenen: of een jonge percussionist geeft er na anderhalf uur vruchteloos oefenen gefrustreerd de brui aan, of Han Bennink is in da house. Voor ‘His Composition’, het laatste stuk van ‘Live at the Bimhuis’ van The Royal Improvisors Orchestra gaat het om het tweede. Bennink is altijd een leuke verschijning, annex visitekaartje, maar gelukkig heeft het twintigkoppig ensemble de aanwezigheid van de legendarische percussionist niet nodig om op dit album ijzersterk voor de dag te komen.
In The Royal Improvisors Orchestra komt een luisteraar (met uitzondering van de gastverschijning van Bennink) niet de bekende namen tegen die ook bij ICP, Michiel Braam of wijlen Willem Breuker het mooie weer maken of maakten. Het orkest is een internationale groep muzikanten onder leiding van Yedo Gibson (EKE, Trolleybus) die op deze eerste cd zowel vrij improviseert als met de conduction techniek van Mutch Morris werkt, wat resulteert in veertig opmerkelijk toegankelijke, gevarieerde en vooral bijzonder boeiende minuten muziek.
Die toegankelijkheid is te danken aan het rijke klankpallet van de band, met naast de obligate blazers, bassisten en percussionisten ook vocalisten en muzikanten op elektronica, harp, viool en fagot. Deze rijke kleurwerking wordt in overzichtelijke structuren gegoten die rijk zijn aan sfeercontrasten, waarbij meteen ook opvalt dat de individuele musici zich niet zozeer individueel willen (mogen?) positioneren, maar dat ze voor een totaalgeluid gaan.
Door de groep als geheel, maar ook in kleinere gehelen te gebruiken, ontstaan heel uiteenlopende passages: onheilspellend mysterieus in het begin van de openende collectieve improvisatie, die later psychedelisch en door de lachende stemmen theatrale proporties aanneemt. Bovendien kolkt het geluid vaak van beweging en actie, waardoor de luisteraar meegezogen worden in het verhaal van de muziek.
Dat verhaal kan abstract zijn, maar ook, concreter. Zo bestaat ‘Burocratie’ (“gedirigeerd” door Gibson) uit een repetitieve en ontsporende stapeling van lagen en wordt ‘Imigratie Walk’ geschraagd door een schommelden en hobbelende hoempatred als een ochtendwandeling op klompen. Blijven hangen is er echter niet bij, want met het uitbuiten van de fagot, de blokfluit (die het uitvecht met de tenorsax en de elektronica) en later de pruttelende geluidspotjes van harp en opnieuw elektronica, wordt hier de klankenrijkdom van de groep mooi tentoon gespreid.
Weer heel anders is ‘Truism Turism’, aangestuurd door Mikael Szafirowski, waarin een obscure mengeling van fluit, blokfluit, stem en harp vervaarlijk gaat schuiven, alsof de stroom afwisselend uitgeschakeld en opgestart wordt. Het effect is betoverend, absurd, psychedelisch en sprookjesachtig tegelijk, alsof Ligeti en Debussy samen aan de verkeerde kruiden hebben liggen trekken, waarna een passage met reutelende stemmen voor een hele ommekeer zorgt.
Het afsluitende ‘His Composition’ (geleid door Bennink) is het meest collageachtige stuk van de cd: gefragmenteerder, maar met op het einde wel een zekere houvast vanuit de drumpartij tot alles verzuipt in een gigantische free pool.
‘Live at the Bimhuis’ werd reeds opgenomen in 2008. Het is echter te hopen dat de opvolger niet ook jaren in de kast blijft liggen, want de muziek van The Royal Improvisors Orchestra is even avontuurlijk als uitnodigend, een combinatie die al te zeldzaam is.
