Na twee cd’s van het vrouwenensemble Psallentes♀ op Le Bricoleur, het label van Psallentes dirigent Hendrik Vanden Abeele, is er nu ‘Lambertus’, de eerste met het mannenensemble, de groep waarmee het Psallentesverhaal eigenlijk begon. Voor de mathematici: ‘Lambertus’ was, zoals aangegeven in het cd-nummer, voorzien als de tweede cd, maar het uitstellen van de releasedatum besliste er anders over.
‘Lambertus’ laat het levensverhaal van de gelijknamige heilige horen, zoals het op muziek gezet werd door Stephanus, bisschop van Luik en ook bekend als Etienne de Liège. Het onderscheid met de eerder verschenen albums is meteen hoorbaar en niet alleen in de bezetting. Minder spectaculair dan de von Bingen-cd en minder gevarieerd dan ‘Beghinae’ is de muziek hier meer reciterend en verhalend. Grote dramatiek en opvallende tekstexpressie zijn niet direct aan de orde, waardoor ‘Lambertus’ meer aansluit bij het klassieke beeld dat doorgaans van het gregoriaans opgehangen wordt.
Toch is er hier ook opnieuw meer aan de hand. Zo zijn er de grote contrasten tussen de verschillende onderdelen: antifonen, lezingen en responsoria. De eerste en de laatste zijn het eenvoudigst. In de antifonen wisselen eenstemmige, vloeiende melodielijnen en op één toon gereciteerde teksten elkaar af, terwijl in de responsoria bestaan uit melodische lijnen, eerst louter eenstemmig om later op een continue pedaalnoot geplaatst worden. Deze voorzichtige vorm van meerstemmigheid vindt een meer ontwikkelde tegenhanger in de lezingen. Hier worden de teksten reciterend van eenstemmig naar een steeds verder uitgewerkte en rijkere meerstemmigheid.
Met dit onderscheid houdt het muzikale verhaal van ‘Lambertus’ echter niet op. Door het bijsturen van kleine en minder kleine details ondergaat de muziek geleidelijk aan ingrijpende veranderingen. Zo wordt in het ‘Responsorium Sanctus Lambertus’ de pedaalnoot vervangen door een bourdon en verandert het stapelen van de verschillende lagen in de langere lezingen. De stemmen worden sneller of trager gestapeld, de harmonie wordt verder open getrokken of net beperkt gehouden, er wordt plots even teruggekeerd naar zuivere eenstemmigheid of er worden niet alleen partijen in de hoogte, maar ook in de laagte toegevoegd. Wel constant is de zin “O sacer Lamberte martyr nostra vota suscipe” die geregeld opnieuw opduikt met dezelfde melodie, als een bezwerende formule die de luisteraar in een eeuwenoud mysterie binnenleidt.
Zo genereert de opbouw en de ontwikkeling van het muzikale Lambertusverhaal een bescheiden dynamiek die vooral steunt op muzikale details en sfeer. De uitvoering van het negenkoppige Psallentes is navenant. Door de homogene klank van het ensemble en de soepele dictie en ritmiek (met kleine pulsen op basis van de woordaccenten, zonder ostentatieve ritmische figuren te worden) vloeit de muziek spontaan zonder aandachttrekkende uitschieters. Mede hierdoor kan de luisteraar zich gemakkelijker richten op de muziek en schitteren de uitvoerders in hun bescheidenheid die hier echt siert.
