Het Italiaanse ensemble Squarcicatrici is aan een antwoord op hun eerste plaat ‘Bossa Storta’ toe. Op het naamloze album brengt deze geschifte bende eclectische muziek die losjes gebaseerd is op de freejazztraditie. De groep, onder leiding van multi-instrumentalist Jacopo Andreini, houdt van confrontatie en laat Fela Kuti muzikaal aftuigen door Fanfare Ciocărlia en lieflijke bossa novamelodieën à la Jobim worden ruw onder handen genomen door schreeuwende punk als van The Ex.
Het album van de Italianen is een caleidoscopisch plakboek van stijlen. Opvallend genoeg blijft de coherentie tussen de nummers overeind. Het geluid van Squarcicatrici kenmerkt zich dan ook door een karakteristieke voorkeur voor aggressieve intensiteit, extreme dynamieken en een ruwe klankkleur. De 12 nummers op dit album kronkelen tussen beeldschone, gelaagde melodieën, asymmetrische ritmes en onwereldse noise.
Squarcicatrici beweegt zich, zoals ook hun landgenoten van Actis’ Band, op de breuklijn tussen verschillende muzikale culturen: traditionele Balkanmelodieën komen samen met Franse rock en Italiaanse free jazz. De confrontatie wordt bewust opgezocht. Vooral op het begin van de plaat lijken sommige nummers de structuur van een bokskamp te hebben. Na vlagen van woede, aggressie en spontane versnellingen zoeken de kampers even naar adem om elkaar daarna weer in de haren te vliegen.Opener ‘Afrotellaci’ is zo een vechtscheiding tussen een wulpse Balkanmelodie en de geluidsexperimenten van John Zorn.
In het ingetogen ‘Macedone’ is het vooral saxofonist Andreini die wild om zich heen schopt. Het nummer schetst Macedonië als een kruidvat. Een mooie folkmelodie wordt unisono gebracht door gitaar en accordeon, terwijl een houten, repetitieve baslijn een rustieke rust brengt. Andreini’s kopstem zingt uit volle borst een wanhopige klaagzang, die hij later onderstreept met een korte, furieuze saxsolo waar vooral zijn grofkorrelige klank opvalt.
Het laatste kwart van de plaat is veel kalmer en filmischer, alsof de groep haar kruid al verschoten heeft. De energetische botsingen worden echter vervangen door prachtige arrangementen.
De akoestische gitaar, de zwoel swingende bas en de behoudende percussie maken een introducerend uitstapje naar bossa nova in ‘Izgubljen Sambetta’. De ingetogenheid wordt langzaam geïnjecteerd met lange, hoge tonen die de boel subtiel ontregelen. Na een korte stilte zet de bas in met een pompende reggae baslijn en drijft ook de drum het tempo op met een snel, droog ritme op hi-hat en rimshots . De bossa-melodie keert terug in een gemanipuleerde gitaar en ook de stekelige saxofoon blijft onderhuids sluimeren en steekt af en toe de kop op. In de finale wordt er nog lustig geëxperimenteerd met klanken, echo’s en schijnen van melodieën die worden geïntroduceerd en meteen weer afgevoerd.
Squarcicatrici wil zich losmaken van grenzen en gaat daar ver voor. Invloeden van Chinese folk zijn terug te vinden in ‘Afrocina’. De contrabas strijkt een bezwerende melodie die rondfladdert op een volkse markt in Peking. Viool en fluit spelen een mooie contrapuntmelodie die tussen de rituele percussie ronddartelt.Ook in ‘Gorecky’ houdt de saxofoon zich initieel op de achtergrond en kiest de groep voor een meer cinematografische aanpak. Het nummer wordt traag opgebouwd met aangeslagen pianoarpeggio’s en wiegend gitaargetokkel. De achtergrond wordt gekleurd met subtiele, uitgesponnen vioolnoten, die langzaam een donkere depressie vormt. De donkere kracht van de arrangementen zorgen voor een muzikaal bezwangerde lucht die ontploft met zware gitaren en striemende fluittonen van de viool. Jammer genoeg komt dit niet helemaal tot uiting door een ietwat lullig muzikaal staartje dat de drift eruit haalt.
Andreini en de zijnen nemen de luisteraar mee op een organisch avontuur waar voor verveling geen plaats is. De plaat schuwt de polemiek niet en uit dat in een confronterende inventiviteit. De gefragmenteerde en prikkelbare composities zijn gebalde dialogen tussen stijlen uit de hele muziekcatalogus.
Meer over Squarcicatrici
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
