Deze nieuwe uitgave bij het Franse label K617 is in meer dan een opzicht opmerkelijk. Sigismund Neukomm (1778-1858) was hoogstwaarschijnlijk de meest productieve componist van de negentiende eeuw, met een catalogus die meer dan 1200 werken bevat. Deze oud-student van Joseph Haydn componeerde niet alleen maar reisde tijdens zijn lange leven ook zowat de hele wereld rond: hij werkte in het Duitse theater in Sint Petersburg, aan het Portugese hof in ballingschap in Brazilië tijdens de Napoleontische oorlogen en bezocht, aan het eind van zijn leven, ook nog de Verenigde Staten van Amerika.
Dit Requiem, waarvan de volledige titel luidt: 'Messe de Requiem Suivi d'une Marche Funèbre' ontstond in Parijs, in 1838 voor de jaarlijkse herdenking van de dood van koning Lodewijk XVI. Het is een werk dat grondig verschilt van de theatrale werken in het genre van Berlioz of Verdi of zelfs maar van dat van Mozart. Terwijl die drie componisten hun grote requiems voor de concertzaal componeerden, is Neukomms werk nog een authentieke liturgische compositie, bedoeld om een eredienst mee op te luisteren. Dat wil zeggen dat er niet geknipt is in de Latijnse tekst maar dat de verschillende delen van de mis korter zijn en niet mikken op instrumentale of muzikale effecten. Het hele spektakel wordt gevolgd door een dodenmars, gecombineerd met de tekst van het 'Miserere', om gespeeld te worden wanneer de overledene van de kerk naar het kerkhof gedragen wordt. Deze dodenmars alleen is dus even lang als het hele requiem.
Dirigent Jean-Claude Malgoire koos voor een instrumentatie van drie trombones en orgel om het koor te versterken in de delen van het requiem. Neukomm schrijft namelijk enkel de koorpartijen neer maar verklaart dat de verschillende stemmen naar believen instrumentaal versterkt mogen worden. Het Franse ensemble 'La Grande Ecurie' is een van de grote sterke punten van deze opname want de drie trombones klinken prachtig egaal en plechtig in deze sombere compositie. Geen theatrale gestes, geen hellevuur in het 'Dies Irae' zoals bij Verdi of Mozart maar muziek die de gesproken cadans van de muziek nooit verlaat.
Het koor is er eentje uit het Franse eiland La Réunion en waar het 'Ensemble Vocal de l'Océan Indien' over prachtige mannenstemmen beschikt, daar vallen de vrouwen wat licht (en durven we zeggen, af en toe wat vals?) uit. De stevige secties tenoren en bassen mengen echter mooi met de begeleiding in de trombones en houden een starre begrafenissfeer vast van de eerste tot de laatste noot.
De 'Marche Funèbre' is grootser georkestreerd en gebruikt naast drie trombones ook twee hoorns, een Ophicleide (die in zijn rol als basinstrument als voorloper van de tuba beschouwd kan worden) en twee cornetten. Een tam tam zorgt met zijn diepe slagen voor het slepende processiekarakter van het werk. Dit laatste werk, met zijn afwisseling van vocale passages (het 'Miserere') en instrumentale in de mars is ongetwijfeld ook muzikaal interessanter dan het requiem. En zo sluit deze plaat toch af met een werk dat eerder de muziek centraal zet, en niet een religieuze eredienst en zo luisteraars meer zal kunnen charmeren door haar knappe uitvoering waar, zeker op instrumentaal vlak weinig op aan te merken valt.
Meer over Sigismund Neukomm
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
