Wie de film ‘Amadeus’ wil geloven, krijgt het beeld van een geniale maar kinderlijke Wolfgang Amadeus Mozart die moeiteloos prachtige muziek schreef terwijl zijn verbitterde rivaal Antonio Salieri met de grootste moeilijkheden maar middelmatige composities op papier zette. De werkelijkheid is dat Mozart net zo hard aan zijn muziek werkte en Salieri een gerespecteerde componist was. Beide mannen schreven bovendien een reqiuemmis, waarbij Salieri zijn eigen mis deels voor zichzelf schreef. Hij weerklonk ook inderdaad op Salieris begrafenis in 1825. Om een hele cd te vullen nam dirigent Lawrence Foster daarnaast ook twee koorwerken van Beethoven en Schubert op. Beethovens ‘Meerestille und Glückliche Fahrt’ is een zetting van twee gedichten van Johann Wolfgang von Goethe terwijl Schuberts ‘Intende Voci’ een langere aria voor tenor, koor en orkest is. De link tussen Salieri, Beethoven en Schubert is zo gek nog niet want de laatste twee componisten hebben inderdaad Salieri als leermeester gehad.
Waar Mozarts requiem bewust teruggrijpt naar oudere muziek, is Salieris compositie een meer letterlijke declamatie van de Latijnse tekst alsof de muziek een operatische actie ondersteunt. Het is geen puur functioneel religieus werk waar melodie verwaarloosbaar is en de muziek zuiver ten dienste staat van het gezongen woord maar tegelijkertijd hebben de langere delen als de ‘Sequenz’ een structuur die volledig door de mistekst bepaald wordt en volgt de muziek slaafs de dictie van die mistekst. Aria’s zijn dan ook zeldzaam en delen die muzikaal op zichzelf kunnen staan ook. Het ‘Kyrie’ is echter zuiver muzikaal een prachtig ingetogen werk, duister en ontdaan van hoop dankzij de sfeervolle interpretatie van orkest en koor.
Het requiem teert op de grote kwaliteit van het koor, het Coro Gulbenkian dat Salieris muziek sfeervol en vol theatrale effecten neerzet. Het Gulbenkian orkest treft de juiste balans voor Salieris Weense klassiek, met trompetten die slank en hard, als natuurtrompetten spelen en een prachtige partij voor Engelse hoorn doorheen het hele requiem. Net zo mooi is de machtig kalme opening van Beethovens ‘Meeresstille’, laag en stil in het orkest. Het koor rijst niet boven een ‘piano’ dynamiek uit en laat Goethes gedicht plechtig uitklinken. Het ‘Glückliche Fahrt’ toont Beethoven van zijn meest gelukkige en nobele kant, dankzij de frisse lezing van het koor en de blazers van het orkest. Tenor Marcus Breciu heeft echter niet de mooiste stem voor Schuberts muziek en klinkt eentonig en vrij scherp. Gelukkig wordt hij rechtgehouden door een met smaak uitgevoerde hobosolo, die door Schubert als een evenwaardige partner van de tenor wordt beschouwd.
Het is een gebrek dat de liedteksten niet in het cd-boekje staan, meer zo voor Beethovens Goethe dan voor de Latijnse liturgie die Schubert en Salieri op muziek zetten. Verder is dit een prachtige uitvoering zowel bij het orkest als bij het koor van drie werken van verschillende componisten die elkaar fijntjes aanvullen.
Meer over V/C
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
