Antonion Salieri (1750-1825) kent men als Mozarts Italiaanse rivaal voor de gunsten van het Weense publiek en de Oostenrijkse keizer in Milos Formans film 'Amadeus'. Die film is gebaseerd op een gelijknamig toneelstuk dat voor haar inspiratie teruggrijpt naar een toneelstuk uit 1825 van Alexander Pushkin. Het is een mooi verhaaltje van talent en jaloezie maar de realiteit was minder dramatisch want Mozart en Salieri konden elkaar op een doorsnee dag best waarderen en van overdreven veel rivaliteit niet echt sprake: Mozarts 'Toverfluit' kon zelfs op de onvoorwaardelijke waardering van Italiaanse componist rekenen.
Salieri was zelf ook vooral actief als operacomponist. Cecilia Bartoli wijdde eerder al een plaat aan Salieris virtuoze aria's voor coloratuursopraan maar de ouvertures en orkestpassages uit zijn talrijke opera's verdienen ook wat aandacht. Deze cd volgt op de hielen van eerdere cd van het Mannheimer Mozartorchester en haar dirigent Thomas Fey met gelijkaardig repertoire (ouvertures en balletmuziek, Hänssler 98.506).
De ouvertures leveren alles af wat men van Weense klassieke ouvertures kan verwachten: briljante C- of D-majeur toonaarden met veel trompetten en pauken en razendsnel virtuoos orkestspel. Een batterij slagwerk - cymbalen, triangel, trommels - geven een aantal van de ouvertures, waaronder die tot 'Tarare' en 'Die Neger' hun theatraal karakter mee. Leuk is bovendien dat enkele korte instrumentale tussenspelen uit Salieris opera's op de cd werden gezet. Zo is er de 'Intrada' voor trompetten en pauken uit 'Daliso e Dalmita' of het behendige 'Allegro Assai' dat uit 'Axur, re d'Ormuz' komt. De mineurpassages uit 'Die Hussiten van Naumburg' zijn met hun woelige karakter al een voorproefje van de dramatische passages in de opera's van Beethoven of Weber.
Dat is niet in geringe mate de verdienste van het Mannheimer Mozartorchester, dat Salieris muziek licht maar kernachtig houdt. Het orkest gebruikt moderne instrumenten (behalve de koperblazers en pauken, die authentieke instrumenten bespelen) maar laat zich overduidelijk inspireren door formaties als het Freibürger Barockorchester, met hun directe, energieke aanpak van dit repertoire. Een compacte groep blazers heeft in een even compacte sectie strijkers een ideaal tegengewicht. Die strijkers fraseren als een man en laten elk afzonderlijk nootje goed verstaan zoals alleen een orkest dat van achttiende-eeuwse muziek haar specialiteit heeft gemaakt dat kan.
Formeel volgen de ouvertures een gekend patroon van een statige inleiding gevolgd door een relatief kort snel deeltje waarin het orkest het beste van zichzelf mag tonen. Aangezien zowat alle werken op deze cd bedoeld zijn om (minstens aktes uit) opera's te openen, krijgen ze vaak in hun inleidende maten een nodig gevoel van ernst en dramatiek mee, zoals de ouverture tot 'La Grotta di Trifonio' goed bewijst. De 'Intr'actes' zijn korte, frappante karakterstukjes die in een minuut of twee de sfeer voor de komende scène bepalen.
Grootste nadeel aan deze karaktervol ingespeelde cd is dat het niet meer dan een bonte verzameling orkestmuziek is: een ouverture moet een hele opera inleiden maar wordt hier steeds gevolgd door een nieuwe ouverture uit een andere opera. Hetzelfde soort van ontwikkeling of variatie dat men in een achttiende-eeuwse symfonie of concerto kan terugvinden, ontbreekt hier dan ook. Dat is echter een gebrek dat inherent is aan de keuze van werken op deze cd en zegt verder niets over de uitvoering, die het beste uit deze muziek haalt en Salieris werken opwindend, virtuoos en muzikaal doet klinken.
