‘Music for the Prix de Rome’ is een cd-reeks die het Spaanse label Glossa en de Franse dirigent Hervé Niquet opnemen met nagenoeg onbekende Franse muziek uit de negentiende eeuw. Elk stuk werd geschreven als compositieopdracht voor de begeerde ‘Prix de Rome’ compositieprijs. Na vroege composities van Debussy vorig jaar, is het nu de beurt aan Camille Saint-Saëns. Niquet deed ook nu weer beroep op het Vlaams Radio Koor en de Brussels Philharmonic. Zoals op de vorige uitgave, combineert deze dubbel-cd werken voor a capella koor met orkestmuziek. Twee cantates: ‘Ivanhoé’ en ‘Le Retour de Virginie’ voor vocale solisten en orkest werden gecombineerd met twee dramatische scènes, het ‘Choeur des Sylphides’ en de ‘Ode’ en met twee a capella koorwerken, een onafgewerkte ‘Messe’ en een verzameling van acht ‘Motets au Saint Sacrement’ voor koor en orgel.
Het is in de eerste plaats de vocale kant van de opname die in de bloemetjes mag gezet worden. Saint-Saëns' koormuziek is in een opvallend polyfone, op oude muziek geënte stijl gedacht en het Vlaams Radio Koor geeft haar verschillende inzetten en melodielijnen zuiver en overzichtelijk weer. Of Niquet nu Franse barok of, zoals hier, romantiek dirigeert, hij legt tijdens zijn uitvoeringen steeds veel nadruk op dictie. Als resultaat blijft Saint-Saëns’ tekst moeiteloos verstaanbaar en die verstaanbaarheid staat een melodieuze lezing, die de dramatische kanten van de muziek verkent, niet in de weg. De uitspraak van het koor in de ‘Motets’ en de mis is die van het Franse Kerklatijn, zoals op frases als ‘Ave Verum’ of ‘Agnus Dei’ duidelijk wordt. Het orgel, bespeeld door organist François Saint-Yves, nestelt zich zachtjes en zonder te overheersen onder het koor in de a capella werken, al komt het in de balans soms wel wat zwakjes naar voren.
Bij de solisten hoort men dezelfde aandacht voor tekst(inhoud) als bij het koor. Bernard Richter maakt na de vorige Debussy-plaat opnieuw zijn opwachting als Ivanhoe in de gelijknamige cantate en ook als het hoofdpersonage Paul uit ‘ Le Retour de Virginie’. Zijn soepele tenorstem, heroïsch waar nodig maar over de hele lijn melodieus is zonder meer een plezier om te beluisteren. Zijn tegenspeelster in beide cantates, de Italiaanse mezzo Marina de Liso, hoeft niet voor hem onder te doen, net zomin als bas Nicolas Courjal, die in ‘Le Retour’ een dreigend duistere toon weet aan te slaan.
De band met de theatermuziek en met de opera’s uit het “Second Empire” is in deze cantates altijd sterk en Niquet speelt graag op dat theatrale aspect in. Dat wordt duidelijk wanneer men naar stukken als de ‘Ode’ luistert, waar het orkest onder Niquets leiding opvallend actief de tekst verklankt. Instrumentaal zit deze opname dus ook stevig, zeker in de behandeling van de strijkers, die licht en stijlvol fraseren. De blazers (de trombones in het begin van ‘Ivanhoé’ of de hobolijnen in de ‘Ode’) laten een wat minder geïnspireerde indruk achter. De cantate ‘Ivanhoé’ klinkt echter treffend militair, met trompetfanfares en hoorngeschal. Het zijn wat voor de hand liggende gebaren maar wel erg passend in dit middeleeuwse verhaal. ‘Le Retour de Virginie’ laat sierlijke houtblazers aan het woord in een vrolijk dansje uit de introductie.
Een aardig extraatje is het laatste van de ‘Motets au Saint Sacrament’, een ‘Ave Verum’ voor koor, hoorn en orgel, een kort motet dat illustreert hoe Saint-Saëns geen revolutionaire muziek hoefde te schrijven om iets moois uit de mouw te schudden. De Brussels Philharmonic mag zich gelukkig prijzen met een hoornist als Bart Cypers in haar rangen, die dit motet van een in het oog springend delicate, slanke lezing voorziet. Werd voor dit muziekstuk overigens een natuurhoorn voor gebruikt? Enkele karakteristiek gestopte noten laten het alleszins vermoeden en Niquet is niet toevallig een dirigent wiens wortels in de authentieke uitvoeringspraktijk liggen.
Dat Saint-Saëns knappe muziek schreef, is niets nieuws maar ook deze nagenoeg ongekende muziekstukken blijven zonder meer interessant en mooi. Het ‘Choeur des Sylphides’, met zijn verwijzingen naar Mendelssohns ‘Sommernachtstraum’ of de frisse cantate ‘Le Retour de Virginie’ zijn allemaal voorbeelden van muziek van een componist die inspiratie te over had en zonder veel inspanning originele, mooie stukken kon schrijven. Deze Franse muziek is bovendien Hervé Niquets eigen repertoire en weinig andere dirigenten zouden in deze Saint-Saëns zoveel afwerking en zorg voor detail kunnen steken als hij.
