Voor elke exemplaar dat over de toonbank gaat, schenkt label Naïve één euro aan Amnesty International. Je zou voor minder een goede daad stellen, en daarmee in een beweging een pracht van een dame in huis halen. Nog maar begin de dertig is de Frans-Roemeense violiste Sarah Nemtanu, hoewel ze inmiddels al een decennium de rol van concertmeester bekleedt bij het Orchestre National de France. Het was Kurt Masur die directie en orkestleden er een tiental jaar terug van overtuigde dat de toen nog piepjonge schone een uitzonderlijk talent bezat en dat een titel als orkestleidster haar niet te zwaar zou vallen. Meer had Sarah Nemtanu, de oudere zus van de niet minder begaafde Deborah, niet nodig om haar carrière gelanceerd te zien. Ondertussen was ze de muzikale dubbelganger van de hoofdactrice in de film ‘Le Concert’ (Mélanie Laurent kan immers niet genoeg viool spelen om Tchaikovsky’s vioolconcert geloofwaardig te playbacken) en in 2010 verscheen een album waarvoor ze met Chilly Gonzales een ode bracht aan haar Balkan-roots, door een link te leggen met klassiek repertoire van onder meer Ravel en Enescu. Voor de spotlights heeft ze niet de minste schrik meer en de gelegenheid om Tchaikovsky’s vioolconcerto op te nemen in het kader van een benefietconcert voor Amnesty International liet ze dan ook niet onbenut.
Wat ze nog heeft toe te voegen aan die reeds duizenden keren opgevoerde partituur? In alle bescheidenheid verklaart Nemtanu: “niet veel”. Waarom ze haar interpretatie dan wel op cd laat verschijnen? Zoals de titel doet vermoeden is het voor de soliste essentieel dat het om een live-uitvoering gaat. Vijf dagen in een studio en het resultaat had helemaal anders geklonken, weet ook de violiste. Ze houdt echter van wat ze zelf omschrijft als “in het moment zitten”, dat moment waarop zowel uitvoerders als publiek ontsnappen aan de tijd en er voor even alleen muziek is. En jazeker, daar horen nu eenmaal technische imperfecties bij, zeker wanneer het om een virtuoos werk als Tchaikovsky’s vioolconcerto gaat. Vraag is echter of Nemtanu voldoende “in het moment” zat, die bewuste 25ste april van het jaar 2012. De toon van haar inzet in het eerste deel, is die niet wat lijzig? Ook wanneer ze aan de fantastische canzonetta begint, is haar toon te dun. Zangerigheid moet hier boven de schriftuur zelf uitstijgen, maar het lijkt erop dat Nemtanu niet volledig kan loslaten. Een cliché misschien, maar “één worden” met de melodie is bij deze Tchaikovsky absoluut de bedoeling. In deze uitvoering van het andante blijft er echter afstand bestaan tot de partij, waardoor die niet volledig opslorpt.
Masur betoont zich als dirigent iemand die nederig de schijnwerpers op Nemtanu gericht laat. Hij stelt zich gedienstig op jegens haar keuzes, kortom hij had soms een wat persoonlijker toets mogen toevoegen door Nemtanu’s aanpak te onthaasten. Typisch valt de vioolpartij nooit helemaal stil, terwijl dat een element is dat via het orkest wel naar boven kan komen. Masur slaagt daar in, hoewel hij dikwijls gelegenheden onbenut laat om eigen karakters te vormen. Zelfs een opnametechniek die dicht op de instrumenten zit, laat echter geen weinig flatterend geluid horen van het Orchestre National de France. De houtblazers communiceren met Nemtanu, de blazers blijken, bij hun sporadische invallen, bij de les en de strijkers moedigt Masur aan tot de nodige vinnigheid. Geen wonder dat vijf van hen Nemtanu niet onverdienstelijk bijtreden in een uitvoering van Tchaikovsky’s strijksextet ‘Souvenir de Florence’. Formuleert de componist in dit opus 70 herinneringen aan Firenze? Dan klinken er toch verdacht veel Russische volkselementen door in de slotdelen. Omdat iemand zijn roots altijd met zich meedraagt, waar ook ter wereld? Sarah Nemtanu zou het daar waarschijnlijk mee eens zijn. Zij en haar compagnons, stuk voor stuk leden van het Orchestre National de France, musiceren in een hechte cohesie. In een werk dat symfonische proporties durft aannemen – overigens niet ongewoon voor de kamermuziek van Tchaikovsky – misstaat het gevoel van een groep vrienden aan het werk te horen in ieder geval niet. De knisperingen in de oren, wanneer samenhorigheid belangrijker wordt dan intonatie, betekent dat het niet om een grandioze uitvoering gaat, maar qua esprit zitten Nemtanu en co, net als in het vioolconcerto, goed. En is dat per slot van rekening niet het meest elementaire muzikale criterium?
