Tchaikovski was een componist die zich sterk aangetrokken voelde tot programmamuziek – muziek die zich door een buitenmuzikaal onderwerp laat inspireren – en zijn drie laatste, grote symfonieën volgen zo een vrij duidelijk omschreven programma, een libretto als je wil. Maar het zijn vooral Tchaikovski's ouvertures en orkestrale fantasieën – symfonische gedichten behalve in naam – die zijn kijk op descriptieve programmamuziek het best illustreren en die tot zijn meest populaire composities behoren. En omdat populaire composities van Tchaikovski het goed doen in de winkel, besloot Deutsche Grammophon bij deze uitgave enkele oudere opnames van het Chocago Symphony Orchestra onder leiding van een jonge Daniel Barenboim opnieuw uit te geven.
Deze cd stelt opnames uit 1982 voor van de fantasieouverture 'Romeo en Juliet', de orkestrale fantasie 'Francesca de Rimini', het 'Capriccio Italien' en de 'Ouverture Solennelle 1812'. Barenboims kijk op Tchaikovskis muziek toont een componist van dramatische, bewogen werken maar zonder overtollig bombast en met een gezonde opbouw van muzikale spanning. 'Fransesca da Rimini' bijvoorbeeld, naar een deel uit Dante's 'Goddelijke Komedie', behoudt zijn hele lengte van vijfentwintig minuten lang, een opgejaagde spanning, zelfs op momenten van totale climax. Barenboims vaardigheid als dirigent toont zich ook in de manier waarop hij een knappe balans maakt in het orkest, datgene wat belangrijk is naar voren haalt en de begeleiding aanwezig blijft maar nooit anderen overstemt. Dit maakt zelfs van de 'Ouverture 1812' een werk dat een (relatief) slanke uitvoering meekrijgt.
Het Chicago Symphony Orchestra mag trots zijn op een van de stevigste secties koperblazers in de wereld en deze opname toont overtuigend waarom. Trompetten en trombones spelen met een uitermate krachtige klank, die over de gehele lengte van de noot egaal en rond blijft en nergens geforceerd overkomt maar geen enkele moeite heeft om boven het voltallige orkest uit te komen. Een briljante klank en een vlot tempo en ritme geven het 'Capriccio Italien', eigenlijk een pretentieloze fantasie op bestaande en uitgevonden Italiaanse volkswijsjes een vrolijk en ongedwongen karakter mee
Enkele subtiele passages hebben op deze uitvoering een opvallende schoonheid, zoals de trage introductie tot 'Romeo en Juliet', met zijn delicate houtblazers. Een heel mooie klarinetsolo, uiterst zacht in contrast met de uitbarstingen die ervoor kwamen, sluit 'Fransesca da Rimini' af. Ook steeds mooi is dat Barenboim ondanks het geweld waarmee Tchaikovski de luisteraar rond de oren slaat, snelle nootjes en virtuoze passages in de strijkers transparant en verstaanbaar houdt.
Dit is een knap cd'tje met heruitgaven van enkele van Tchaikovskis bekendste werken in een uitvoering die ook na vijfentwintig jaar nog niets van haar aantrekkingskracht verliest. Het Chicago Symphony Orchestra is in topvorm en Baremboims interpretatie houdt Tchaikovski's dikke orkestratie en dramatische toonzettingen toch overzichtelijk en verstaanbaar.
Meer over Piotr Ilyich Tchaikovski
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
