Drummer Peeter Uuskyla en saxofonist Peter Brötzmann kennen elkaar al een tijdje. 'Noise of Wings', 'Live at Nefertiti', 'Flying Feathers' en 'Medicina' zijn getuigen van eerdere treffens tussen beide heren, telkens in het gezelschap van bassist Peter Friis Nielsen. Was 'Medicina' de typische kick-in-the-guts zoals van Brötzmann kan worden verwacht, dan bevat 'Born Broke' met momenten een bedachtzaam geluid. Dat komt door de afwezigheid van de stuwende elektrische bas van Friis Nielsen, maar ook doordat Brötzmann en Uuskyla rustige passages in hun improvisaties inlassen die lijken te getuigen van een zekere introspectie. Uuskyla is bovendien geen veelmepper en dat resulteert sowieso al in een minder vol geluid. Zijn sobere ritmiek ontlokt hij uit een klassieke drumopstelling van toms, cimbalen en een basdrum. Door in de ritmiek voortdurend kleine wijzigingen aan te brengen en deze ritmes almaar aan- en uit te kleden ontpopt hij zich als een efficiënte drummer. Zijn speelstijl getuigt ook van durf, veel drummers verstoppen immers een tekort aan ideeën achter onnodige demonstraties van hun technisch kunnen.
Het titelnummer illustreert perfect het bovenstaande: na een drumintro valt Brötzmann op zijn gekende wijze in met vuile tenorsaxstoten die onmiddellijk de diepte induiken. Die saxstoten nemen langzaam in lengte toe en meanderen breder en breder uit tot lange slierten van nootsequenties. Na een uitgebreide drumsolo schakelt Uuskula over op een zacht, met borstels gespeeld ritme. Dit is de aanzet voor een lange, mooie ingehouden passage waarbij Brötzmann, op klarinet, heel behoedzaam uit de hoek komt. Zijn typische nootafbuigingen krijgen haast een klagend en jammerend effect. De sfeer blijft echter gloedvol en je voelt zo dat hij zonder moeite de boel weer in de fik zou kunnen steken. In 'Beautiful But Stupid' ontbinden beide heren dan weer wel op sublieme wijze hun duivels. De roffelende percussie vormt de ideale springplank voor Brötzmanns gedreven soleer. Ook in 'Ain't Got The Money' - alweer zo'n vrolijke titel - wordt het gaspedaal diep ingedrukt. Toch wordt in de tweede helft van deze track de luisteraar rust gegund met een lange, beheerste passage. De tweede cd bevat slechts één track, maar dan wel eentje van bijna veertig minuten. In 'Dead and Useless' vloeien ingetogen, kale passages over in energieke, rauwe uitbarstingen van freejazzgeweld. De lengte van deze track dreigt luisteraars al eens vermoeid te doen afhaken. Volhouders worden echter beloond en horen hoe Brötzmann met momenten lyrisch uithaalt en toont dat Albert Ayler een grote inspiratiebron was. Knap ook hoe Uuskyla's gerichte ritmiek Brötzmann grandioos doet soleren en ontsporen. Wie dapper doorbijt geniet bovendien - ongeveer 22 minuten ver in de track - van de verstilde bezinning die beide heren ten toon spreiden, om nadien natuurlijk terug een tandje bij te steken.
'Born Broke' documenteert wat een ontmoeting van twee gelijkgestemde muzikale zielen kan opleveren en zal Brötzmann-fans niet ontgoochelen. Een hapklare brok is een Brötzmann-album nooit, maar wie een instapalbum zoekt in het omvangrijke oeuvre van deze freejazzgrootheid, is hiermee alvast verder geholpen. Het werk weerlegt bovendien de al te gemakkelijke en nog te vaak opduikende kritiek dat Brötzmann niet meer dan een ééndimensionale powerblazer is.
Meer over Peter Brötzmann / Peter Uuksyla
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
