De fluitisten in de jazz liggen nooit dik gezaaid. Hoewel veel muzikanten (vooral rietblazers) het instrument wel bespelen zijn er weinigen die er zich echt in specialiseren. Een van die uitzonderingen is de Amerikaanse Nicole Mitchell, die haar muzikantenbestaan combineert met een functie als ondervoorzitster bij de The Association for the Advancement of Creative Musicians (AACM) in Chicago. Met Black Earth Strings (niet te verwarren met Black Earth Ensemble, een andere groep van Mitchell) brengt ze nu voor het eerst in het tienjarig bestaan van deze groep een album uit getiteld 'Renegades'. In dit kwintet, dat voor de rest bestaat uit viool, cello, contrabas en drums/percussie zorgt Mitchell voor de composities, die steeds opvallende arrangementen meekrijgen en bovendien erg gedisciplineerd worden gebracht.
Het eerste wat bij beluistering van 'Renegades' opvalt is natuurlijk de aparte sound van dit gezelschap. De combinatie van in de jazz weinig gebruikte instrumenten als viool en cello, met contrabas, fluit en (vaak Afrikaanse) percussie zorgt voor een unieke kleurenmix binnen Black Earth Strings. Deze groep hoeft dan ook geen hoogst eigenaardige dingen te doen om op te vallen binnen het gros van de huidige jazzreleases. Zo zal men niet elke dag een solerende pizzicato cello tegenkomen die een spelletje speelt met een walking bass ('Mama Found Out') of een jazzthema dat eerder neigt naar een compositie voor strijkkwartet ('Wade'). Het is evenwel niet alleen de eigenaardigheid van dit kwintet die als een paal boven water staat, maar vooral de muzikale hechtheid. Op geen enkel moment laat iemand een steek vallen, ondanks het vaak risicovolle spel doorheen de zestien composities. Mitchell houdt duidelijk van een potje overblowing en ook violiste Renee Baker kan zich met veel geweld op haar instrument storten, maar al deze krachttoeren vervullen in de eerste plaats een functie binnen het groepsgebeuren.
De verbindingselementen op 'Renegades' heten Josh Abrams en Shirazette Tinnin, waarvan vooral de laatste zich welhaast compleet wegcijfert om ruimte te laten aan de rest. Met vaak een minimum aan percussie en ritmische beweging zorgt ze steeds voor een treffende begeleiding, wat ze meteen duidelijk maakt in opener 'Crossroads'. Slechts op 'What If' valt ze even uit haar rol en mag ze vier minuten toveren met de brushes. Bassist Abrams excelleert in het pulserende 'Windance', hoewel hij daar wat te lijden heeft aan een doffe bijklank. Zijn repetitieve, oosters klinkende frasen worden er haast ongemerkt versterkt door het subtiele spel van Tinnin.
De composities van Mitchell bevatten vaak vreemde en onverwachte wendingen. In 'Crossroads' luiden de zware, gelijktijdige dubbelgrepen van contrabas en cello een korte, swingende passage en in 'By My Own Grace' haalt Mitchell plots haar stem te voorschijn voor enkele korte zanglijnen. Gelukkig laat ze voor het overige vooral haar (alt)fluit en piccolo spreken, want op deze instrumenten behoort ze toch tot de absolute top binnen de jazz. Het jongleren met boventonen, zoals ze op bepaalde momenten in 'No Matter What' demonstreert, is misschien zelfs buiten categorie te noemen.
Misschien dat sommigen 'Renegades' al onterecht op voorhand afschrijven wegens de banden met de AACM, nochtans is deze organisatie op muzikaal vlak lang niet meer zo radicaal dan tijdens haar begindagen. Zo legt Nicole Mitchell's Black Earth Strings de focus op composities met hoofdrollen voor ritme, harmonie en melodie, waardoor de muziek steeds toegankelijk maar wel erg creatief en origineel blijft. Er bestaat daarom geen twijfel dat deze plaat het gehoor van menig jazzliefhebber kan prikkelen zolang deze ook buiten de standaardbezettingen van de jazz durft te denken.
Meer over Nicole Mitchell's Black Earth Strings
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
