De symfonieën van Rimsky-Korsakov behoren zeker niet tot de meest gespeelde werken uit het klassieke repertoire. Deze Russische componist uit de 2de helft van de 19de eeuw is vooral bekend omwille van zijn 'Scheherazade' en 'Flight of the Bumble Bee'. Desalniettemin zijn dit mooie symfonieën die eigenlijk meer zouden moeten gespeeld worden. Het orkest op deze cd is ook niet direct het bekendste orkest: 'The Malaysian Philharmonic Orchestra', maar na het beluisteren van deze plaat kan men stellen dat er nog veel moois van dit orkest te verwachten valt.
De eerste symfonie begint met een trage en mysterieuze opening waarna het hoofdthema van de symfonie aangebracht wordt. Het orkest onderscheidt zich direct met een haarzuivere intonatie en vooral met een uitermate geschikte klank voor dit soort muziek De pupiters klinken zeer homogeen en de verschillende secties mengen op een fantastische manier. Het hoofdthema van het eerste deel is een krachtige, lichtjes heroïsche melodie die door de componist op een zeer klassieke manier behandeld wordt. Vooral de fugatische verwerking halfweg het eerste deel is een sterk staaltje van compositorische kunde. Het tweede deel, 'Andante Tranquillo', is een hemels stukje muziek. Het thema is uitermate eenvoudig en de verwerking ervan is nooit ingewikkeld, maar o zo mooi. Het orkest toont in dit deel zijn solistisch vermogen en het dient gesteld: ze kunnen er iets van. Het derde deel 'Scherzo' is lichtvoetig en vrolijk. De melodievoering past volledig in wat er voorafging in deze symfonie. De thema's van de vorige delen duiken af en toe terug op, maar nu in een ander kleedje. Naar het einde toe begint de muziek ruwer te worden wat de verwachting schept dat het vierde deel een ontlading van alle orkestrale kracht zal worden, maar bij aanvang van dit vierde deel verrast de componist de luisteraar door terug te grijpen naar de lichtvoetigheid: het begin van het vierde deel lijkt zo weggelopen uit een symfonie van Haydn. Naarmate het vierde deel vordert wordt de muziek echter steeds complexer. Rimsky-Korsakov toont zijn compositorische techniek: de uitermate complexe verwerking van de thema's doet denken aan fuga's van Bach, maar dan met de mogelijkheden van een modern orkest. Naar het einde van het deel lijkt het alsof de componist zijn symfonie rustig wil laten uitsterven, maar net op het juiste moment grijpt de kopersectie in om het stuk toch op een spetterende manier te laten eindigen.
Als intermezzo tussen de twee symfonieën krijgen we de 'Fantasia on Serbian Themes'. In het begin van dit stuk komt de Slavische weemoed tot volle uitdrukking. Het valt opnieuw op dat dit orkest over zeer goede solisten beschikt. Na enige tijd schakelt de muziek een versnelling hoger. Op een volks thema wordt een dans ten gehore gebracht. Het beginthema komt al vlug terug als intermezzo om het volgende thema en de volgende dans binnen te halen. De muzikanten kunnen hun virtuositeit ten volle demonstreren.
Na dit korte intermezzo volgt de derde symfonie. De componist volgt het zelfde procédé als in de eerst symfonie door met een traag deel te beginnen. Deze keer is de muziek veel minder mysterieus en eigenlijk al van bij het begin vrolijk. Het eerste deel is vooral een demonstratie van het technisch vermogen van de muzikanten. Hoewel de componist af en toe ook een dromerige solo inbouwt, blijft deze symfonie een opgewekt stuk muziek. Geen doorwrochte passages of dramatische hoogtepunten, maar wel virtuoos vuurwerk. Het tweede deel is een scherzo dat zijn naam waardig is. Geheel binnen het opgewekte idioom van de componist ontstaat een schitterend stukje muziek. de trage derde beweging bouwt voort op deze manier van componeren en ook het vierde deel past in dit plaatje. De muziek van Rimsky-Korsakov is mooi, vrolijk en origineel, maar nooit de grote dramatiek die men bij veel van zijn Russische collega's kan terugvinden.
Dit is een zeer degelijke opname van deze muziek. Het orkest verdient een dikke pluim voor de prestatie die ze hier neerzetten. De dirigent, Kees Bakels, inspireert zijn troepen duidelijk om prestaties van het hoogste niveau neer te zetten.
Meer over Nicolai Rimsky-Korsakov
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
