Na een hiaat van tien jaar brengt Miroslav Vitous met Universal Syncopations een klassieker in spe naar de muziekliefhebber. De medeoprichter van de jazzfusiongroep 'Weather Report' wordt op deze plaat vergezeld door het kruim van de huidige jazzwereld: Chick Corea op piano, John McClaughlin op elektrische gitaar, Jack DeJohnette op de drums en Vitous' muzikale zielsverwant Jan Garbarek op sopraan – en tenorsaxofoon. Ondanks al deze muzikale ego's is Universal Syncopations geen diarree van solo's en opschepperij geworden. Integendeel, alle instrumenten worden hier op gelijke voet behandeld. Zo is het contrabaswerk van Vitous niet in het keurslijf van enkel begeleiding gevangen. In plaats van continu de melodieën op te vullen en vast te plakken, werkt Vitous zelf ook met muzikale frasen en converseert hij met de andere instrumenten. In nummers als 'Faith Run' is het zelfs Chick Corea die als muzikale lijm functioneert. En dit is iets wat deze plaat ook typeert. Muzikanten als Corea en Garbarek die anders zelf als bandleider optreden, hebben deze centrale rol vakkundig naast zich neer gelegd. Dit resulteert in een heerlijk samenspel van vraag en antwoord. Niet het uitstallen van hun talent staat centraal (dat hebben deze heren al meer dan genoeg bewezen), maar de composities zelf. Neem bijvoorbeeld 'Faith Run' dat begint met contrabas, drums en gitaar. McClaughlin speelt in de intro enkel heel erg zachte begeleidende akkoorden om zo de volle aandacht op Vitous' krachtige baswerk te vestigen. Doorheen de compositie vliegen Vitous en McLaughlin met korte ritmische rushes door de registers van hun instrument, in elkaar passend als een puzzel. McLaughlin gitaarspel is op Universal Syncopations veel vloeiender dan tijdens zijn periode bij Miles Davis. Corea's bijdrage is opener en is, zoals gezegd, meer de lijm dan het hoofdinstrument van dit kwintet. Zijn bijdrage is echter niet te onderschatten! Zijn timing en intrigerende melodieën zijn feilloos. 'Sunflower' vertrekt vanuit een meditatieve pianosolo van Corea. Vanaf dat Vitous het thema overneemt, evolueert Corea naar een ritmische, begeleiding van dramatische staccato akkoorden die afgewisseld worden met frasen waarmee hij dialogeert met Garbarek. Hoewel er voor deze plaat werd vertrokken vanuit het principe dat elk instrument melodisch evenwaardig is, is er toch een licht accent te vinden op het gebruik van contrabas en saxofoon. Wat zeker geen slechte zaak is, aangezien Vitous en Garbarek helemaal complementair zijn.
Dit wordt ondermeer duidelijk wanneer de Slavische roots van Vitous en Garabrek 'Beethoven' binnensluipt en wanneer ze hun frasen in elkaar laten overvloeien. Het hele nummer is een reeks van vraag en antwoord waar ook drummer DeJohnette zich in mengt. Hij antwoordt gevat op de gespeelde ritmes terwijl hij gelijktijdig toch het basisritme in de ride-cymbaal weet te behouden. Als laatste dient vermeld te worden dat het produceerwerk een pluim verdient. Luister maar naar nummers als 'Faith Run' waar plots drie blazers meedoen: tweemaal Garbarek op tenorsax en eenmaal Garbarek op sopraansax vormen samen één grote, dramatisch antwoordende blazersectie.
Universal Syncopations is een overweldigend, tijdloos stuk muziek. Zoals de gelijkheid van instrumenten en de (muzikale) communicatie hier centraal staan, zo zou het er beter in de wereld ook wat meer aan toe moeten gaan!
Meer over Miroslav Vitous
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
