Er wordt vaak beweerd dat de moderne kunst geen voeling meer heeft met de man in de straat. Jan-met-de-pet klaagt vaak dat hij of zij de moderne kunst niet kan begrijpen of zelfs dat die überhaupt niet te begrijpen valt. Deze cd van de gereputeerde Franse klarinettist - saxofonist - bandoneonist Michel Portal is de neerslag van een bekend optreden op het festival van Chateauvallon op 23 augustus 1972. Velen zullen deze plaat in bovengenoemde context als moderne kunst bestempelen.
De cd bevat welgeteld twee nummers, beide 'No, no, but it may be' getiteld. Hierop schildert Portal met zijn vijf medemuzikanten ruim drie kwartier met klanken. Vergeet hierbij alle conventies die voor een doorsnee muzikaal werk gelden. Er is geen sprake van een thema of grondmotief, de muziek is niet melodisch, noch is er sprake van een enigszins gestructureerde harmonie of ritme. Er worden gewoon sferen opgewekt die allemaal wel in het donkere, ietwat griezelige spectrum vertoeven. Het resultaat klinkt als volledig vrije improvisatie.
Het staat buiten kijf dat de muzikanten hun instrument beheersen. Nu en dan klinkt er een virtuoos snel trekje, dat onmiskenbaar getuigt van goede techniek. Michel Portal zelf is een gereputeerde muzikale duizendpoot, die zowel in de kamermuziek als in de jazz zijn sporen heeft verdiend. Het slagwerk is soms van indrukwekkende kwaliteit, de rest van de groep perfect aanvullend en ondersteunend. Maar de zang stelt teleur. Tamia levert enkele beperkte bijdrages, die noch technisch, noch als nodige of waardevolle muzikale toevoeging weet te overtuigen. Maar het gaat hier niet om zes mensen die op een podium wat lawaai staan te produceren, dat staat wel vast. Misschien zal het voor veel luisteraars toch zo klinken. Vooreerst heerst er door de chaotische ritmiek en harmonie een voortdurende spanning, die zelden of nooit opgelost wordt. Nu is een spanningsboog die nooit een beetje ontspant net zo vlak als één die voortdurend op het niveau nul blijft. De muziek vergt dan ook veel van de toehoorder en er zijn kennelijk weinig inspanningen of concessies gedaan om de muziek toegankelijk te maken. Af en toe is er wel een climax, maar die blijkt dan bijna uitsluitend uit het volume. Wanneer één muzikant luider begint te spelen, volgen er vaak andere. Dat is een van de schaarse duidelijk hoorbare vormen van interactie op deze schijf.
Deze plaat zal Jan-met-de-pet niet aanspreken. Door de afwezigheid van enig merkbaar gestructureerd kader lijkt deze muziek uiterst vrijblijvend, ijl en weinigzeggend. Misschien is dat maar schijn, en is deze plaat er een die eenvoudigweg (nog) te complex is voor het grote publiek. Buiten enkele avant-garde-fanaten zullen dan ook enkel mensen die ervan houden zich onder te dompelen in vreemde sferen dit misschien wel smaken, vooropgesteld dat zij over een goed ontwikkeld empathisch vermogen beschikken.
Meer over Michel Portal unit
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
