Bijna alle grote vioolvirtuozen hebben het concerto van Beethoven al opgenomen, vaak zelfs meerdere keren, maar Maxim Vengerov maakte er nog een cd'tje bij, waarop naast het concerto ook Beethovens twee Romanza's voor viool en orkest staan. Het is een cd met grote namen geworden, want Vengerov wordt begeleid door het London Symphony Orchestra, gedirigeerd door cellist Mstislav Rostropovich.
Dit is een cd die ver staat van de historisch correcte uitvoeringspraktijk, zoals barokorkesten zulke werken tegenwoordig uitvoeren. Vengerov rekt het eerste deel van Beethovens concerto bijvoorbeeld erg lang uit, met een traag tempo en uitgesponnen melodieën. Dit trage tempo zorgt ervoor dat dit deel bijna een half uur duurt, heel gewichtig begint te klinken en een atypisch grote dramatische spanningsboog krijgt. Zo krijg dit concerto de allures van een romantisch werk à la Brahms of Tchaikovski.
Over Vengerovs briljante vioolspel valt weinig slechts te zeggen: hij speelt met een uiterst fijne, zuivere toon, die zelfs in de zachtste nuance prachtig blijft zingen. Natuurlijk gaat hij enig effectenwerk, vrije, korte rustpauzes en een erg variabel tempo bijvoorbeeld, niet uit de weg, voornamelijk zoals in zijn (zelf gecomponeerde) cadenza of in de rubato passage waarmee de viool binnenkomt. Helemaal historisch correct zal het wel niet zijn, maar prachtig is het wel. Zo bevat elke solofrase een kleine (of grotere) temposchommeling die heel mooi uitgevoerd wordt en het karakter van de melodie beklemtoont. Nadeel is dat dit spelen met tempo na een tijdje een klein beetje karikaturaal, of beter, voorspelbaar wordt. Vengerovs dramatische manier van spelen heeft zelfs soms meer weg van een archetypische Italiaanse opera- aria, vol dramatiek en wat overdreven muzikale gesticulatie. De luisteraar krijgt bijvoorbeeld maar al te vaak de indruk dat concerto een werk voor soloviool is, met hier en daar wat orkestbegeleiding. Van echt samenspel tussen het LSO en de solist is dus weinig sprake: als Vengerov speelt, blijft het orkest heel stilletjes op de achtergrond, zo zeer zelfs dat de belangrijke begeleidingsmotiefjes die Beethoven bij het orkest schreef, nog nauwelijks hoorbaar zijn. De begeleiding is uiteraard overigens van een heel hoog niveau, het London Symphony Orchestra blijft absolute wereldtop en zij schikken zich heel behoorlijk naar de wensen van solist en dirigent.
De twee Romanza's voor viool en orkest, erg vroege werken van Beethoven, worden wat klassieker gespeeld. De romantiek van de solist blijft, maar het tempo is wat opgetrokken waardoor deze korte stukjes net iets meer hun karakter van pretentieloze ontspanningsmuziek kunnen behouden.
Dat Vengerov een van 's werelds grootste violisten is, zal niemand ontkennen. Deze cd, die volledig rond zijn figuur is opgebouwd, getuigt dan ook, van de eerste tot de laatste noot, van 's mans niet onaanzienlijke talent. Maar voor een uitvoering die meer op het concerto focust, en niet op de solist zelf, en die deze drie werken beter in hun historische context wil plaatsen, zoekt de luisteraar misschien beter een beetje verder.
Meer over Ludwig van Beethoven
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
