In 1975 bracht Lou Reed 'Metal Machine Music' uit, een album dat het niet lang uithield in de winkelrekken. Reedfans die op zoek waren naar nog een plaat vol rocksongs hadden het knap lastig met de zinderende en agressieve gitaarfeedback en noise waaruit 'Metal Machine Music' was opgetrokken. Het gevolg was dat Lou Reeds toenmalige label RCA de plaat na drie weken uit de handel nam.
Dat uitgerekend het Duitse Zeitkratzer op de proppen komt met het idee om de elektronische geluidsmuur van de plaat om te zetten naar louter akoestische instrumenten is geen verrassing, gelet op hun interpretaties van stukken van Phill Niblock, Merzbow of Keith Rowe. Op 17 maart 2002 verscheen 'Metal Machine Music' live op het podium en vijf jaar later ligt de opname in de winkel. De feedbackende gitaarloops en distortion werden vervangen door manische tremolo's van strijkers, effecten uit het binnenwerk van een piano, dreunende koperblazers en strijkstokken die losgelaten werden op percussie-instrumenten. Al deze technieken behoren ondertussen tot het standaardvocabularium van elk hedendaags ensemble, maar dat belet niet dat het resultaat verbluffend is. Meer nog: de akoestische versie van 'Metal machine Music' klinkt nog hallucinanter dan de originele opname.
Het is haast onvoorstelbaar dat het monsterachtige geluid van deze plaat voortgebracht wordt door slechts elf levende muzikanten. De verschillende instrumenten zijn bijna nooit individueel herkenbaar, maar genereren samen een kluwen van geluid. De totaalklank is daarbij rijk aan reliëf voor diegenen die het willen horen. Door de gelaagdheid en de constante veranderingen schiet de muziek de luisteraar langs alle kanten voorbij. Na enkele luisterbeurten kan de luisteraar de geluidsmuur echter voor zichzelf afpellen, waardoor die telkens meer ritmische structuren en flarden van melodieën prijsgeeft. Wat zo bijvoorbeeld op het eerste gehoor een brok noise is, blijkt later referenties te bevatten die variëren van Aziatische gamelanmuziek tot statische orgelklanken.
Memorabele momenten zijn de ongenadige uitbarsting naar het einde van het eerste deel, de zinderende inzet van het tweede of de muzikale horrorschreeuw waarmee het slotdeel opent. De overweldigende en fysieke kwaliteiten van de muziek (een beluistering van de dvd op een surroundsysteem is een prima test voor het systeem en de tolerantie van de buren) maken een beluistering met enige pauze tussen de verschillende delen aangewezen. Extra opmerkelijk daarbij is dat Zeitkratzer geen elektronische inbreng toelaat, buiten het versterken van de akoestische instrumenten en Reeds elektronische gitaar die op het einde mee komt dreunen. Wanneer de gitarist na zijn solopassage het orkest er terug bijhaalt, krijgt 'Metal Machine Music' een magistraal slot waarbij de hele groep als een logge kolos naar het einde marcheert.
De dvd die bij de audio-cd geleverd wordt bevat een bij momenten stuntelig interview met Lou Reed en een videoregistratie van het concert. Dit laatste is interessant om te ontdekken waar de verschillende klanken vandaan komen, maar de grote sensatie van Zeitkratzers 'Metal Machine Music' ligt in de auditieve gewaarwording en de gigantische mogelijkheden van uitstekende muzikanten op louter klassieke instrumenten.
Meer over Lou Reed/Zeitkratzer
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
