Herman Poole Blount ofte Sun Ra is niet alleen een van de meest tot de verbeelding sprekende figuren uit de jazzgeschiedenis, bij zijn dood in 1993 ging de mythische toetsenist en bandleider tevens de eeuwigheid in als een van de meest productieve musici ooit. Enkele honderden officiële opnames (vaak in beperkte oplagen verschenen en samen goed voor meer dan duizend composities en songs) hebben van het opmaken van zijn discografie een hobby gemaakt die wereldwijd wordt uitgeoefend. El Saturn, het label waarop een groot deel van dit materiaal verscheen, beschikt daarnaast nog over een gigantisch archief aan nooit verschenen materiaal waaronder niet alleen studiosessies en concertregistraties, maar ook repetities, speeches en poëzie. Drummer Mike Reed en vibrafonist Jason Adasiewicz vonden in dit archief inspiratie voor hun nieuw project Living By Lanterns, een tentet dat de hedendaagse jazzscenes van Chicago en New York verenigt.
Vertrekpunt van de zes stukken op ‘New Myth/Old Science’ is een repetitietape van Sun Ra met John Gilmore en Ronnie Boykins getiteld ‘NY 1961’, die Reed beschrijft als “a stream of conciousness songwriting session”. De opname bevat geen uitgewerkte details maar is een non-stop aaneenrijging van losse ideeën en associaties. Adasiewicz filterde hieruit enkele melodische en harmonische thema’s, waardoor er enerzijds muzikaal materiaal was om mee aan de slag te gaan en tegelijk een basis om de structuur van de stukken uit te tekenen.
Dat Living By Lanterns de lat qua uitvoering hoog legt mag blijken uit de interessante line-up, die met onder meer Mary Halvorson, Ingrid Laubrock, Joshua Abrams, Taylor Ho Bynum en Tomas Fujiwara zowat het beste van New York en Chicago op een hoop gooit. Topingrediënten zijn geen garantie op een topgerecht, maar hier zorgt het combineren van uitstekende musici voor gensters. Het debuutalbum van Living By Lanterns bevat bovendien niet alleen muziek die de kwaliteiten van haar uitvoerders in de verf zet, maar ook die van haar bandleiders/componisten. Zo is 'Shadow Boxer's Delight' (met in de hoofdrol celliste Tomeka Reid) een erg mooie, pulserende ballad waarin een lang thema in verschillende lagen wordt aangekleed. De begeleiding, met onder meer twee drums en dromerige vibrafoontoetsen, laten het stuk bijna zeven minuten door de lucht zweven.
Met 'Forget B' en '2000 West Erie' staan er ook enkele bopstukken op de plaat die op het eerste gehoor integraal van een oude Blue Note- of Prestige-vinyl lijken te zijn geript. De solopassages van de blazers sleuren de muziek echter terug in de tegenwoordige tijd. Met name Ingrid Laubrock zet met haar hese tenorklank de groep helemaal op scherp in het lichtjes fenomenale '2000 West Erie', dat naar het einde toe een soort futuristische dreiging gaat uitstralen. De geest van Sun Ra loert dan ook regelmatig om de hoek.
Een compleet andere aanpak is te horen in 'Old Science', dat ritmisch aanleunt bij de souljazz uit de sixties. Geen funky cocktailjazz echter bij dit gezelschap, wel een nerveuze achtervolgingsrace dankzij de gejaagde baslijn van Joshua Abrams die het tempo verdubbelt en op die manier Mary Halvorson en Tomeka Reid tot een potig duel drijft. Wanneer altsaxofonist Greg Ward op het toneel verschijnt, steekt de groep zowaar nog een tandje bij en gaat het in een laatste rechte lijn naar een knetterende finale.
Belangrijk om weten is dat dit project niet is opgevat als eerbetoon of als een poging Sun Ra's oeuvre aan te vullen. De composities zijn dan wel geworteld in 's mans ideeën, zoals te horen op die oorspronkelijke tape, maar het resultaat staat finaal op zichzelf. Al had zelfverklaarde bezoeker van Saturnus dit weergaloze album ongetwijfeld ook graag aan zijn eigen discografie toegevoegd.
