Het Portugese platenlabel Clean Feed verdient niet alleen lof voor de manier waarop het het hedendaagse jazz- en improvisatiegebeuren met veel ijver documenteert, maar ook omdat het daarin weinig onderscheid maakt tussen vertrouwde namen zoals Ken Vandermark, Gerry Hemingway en Joe McPhee en mindere goden. In 2011 kwam het label bijvoorbeeld op de proppen met 'Oneiros', het debuut van de Portugese groep LAMA. Weinigen hadden op dat moment al gehoord van bassist Gonçalo Almeida, trompettiste Susana Santos Silva en drummer Greg Smith, maar dankzij de kwaliteitsgarantie van Clean Feed gaven velen het jonge trio een kans. Ook opvolger 'Lamaçal' zal de nieuwsgierigheid van velen wekken, want niemand minder dan Chris Speed blaast op deze plaat een stukje mee.
LAMA werd in 2008 opgericht aan het conservatorium van Rotterdam, waar de betrokken muzikanten op dat moment hun muzikale opleiding afwerkten. Vandaag heeft het trio Lissabon als uitvalsbasis, niet toevallig de thuisstad van Clean Feed en een hoop andere Portugese acts die aan het label zijn verbonden. Net zoals die havenstad in het verleden een toegangspoort was voor nieuwigheden uit verre uithoeken van de wereld, is ook LAMA nu ontvankelijk voor invloeden die haar muziek kunnen verrijken. Zo kent het door jazz en improvisatie gedomineerde oeuvre van de groep een oosterse inslag, wat vooral tot uiting komt in 'Anémona', een door een sluw basostinato voortgestuwd demonstratiestuk op maat van Chris Speed. Voor de Amerikaan is dit vertrouwd terrein dat hij tot tien jaar geleden nog uitgebreid verkende met het op non-actief staande kwartet Pachora. Hij danst op klarinet dan ook gewillig in het rond wanneer het licht voor hem na een lange inleiding op groen springt.
Door middel van elektronica en loops legt de groep heel wat accenten. Zo is er het mooi dromerige, door delay gevoede 'Manta' dat perfect kan fungeren als mini-soundtrack, maar muzikaal geen grote ambities koestert. De door een strijkstok opgewekte en geloopte walvisgeluiden waarmee 'Moby Dick' wordt afgetrapt zijn niet meer dan een kitscherige verfraaiing. Het vervolg is echter een pak interessanter met elegant contrabaswerk van Almeida in een (alweer) oosters geïnspireerd thema. Het is dan al lang duidelijk dat LAMA het esthetische hoog in het vaandel voert en dan komt een volle en kraakheldere productie (nochtans een live-registratie vanop het Portalegre Jazz Fest) zoals hier goed van pas.
Speed draagt met 'He Has a Pair of Dice' ook een stuk aan, wat voor onverbloemde actie zorgt op de plaat aangezien de groep enkel samenkomt in het jubelende thema om vervolgens solerend en improviserend uit elkaar te spatten. Het is echter in de eigen stukken dat het trio openbloeit, met als hoogtepunt titeltrack 'Lamaçal', dat meer dan acht minuten boeit dankzij plagerige uitwisselingen tussen trompet en afwisselend klarinet en tenorsax, in combinatie met een steeds wijzigende onderstroom van bas en drums. Ritmes worden op elkaar gestapeld en het tempo wordt via subtiele ingrepen haast onmerkbaar verdubbeld en weer vertraagd.
Dat Lissabon zich roert in het hedendaagse jazz- en improvisatiegebeuren was al langer bekend. Met LAMA beschikt de Portugese hoofdstad over een kleurrijke vertegenwoordiger voor de melodieuze kant van de avant-garde, die ongetwijfeld ook een woordje kan meepraten op internationaal niveau.
