Szymanowski is een van de grote vernieuwers in de Poolse, of ruimer, de Oost-Europese muziek. Hij werd in 1882 in de buurt van Kiev geboren als een kind van Poolse ouders. En hoewel hij opgeleid werd in de Duitse romantische traditie en zijn opleiding deels volgde in Berlijn en Leipzig, zocht hij ook inspiratie bij zijn Franse tijdgenoten Debussy, Ravel en Stravinski. En zoals vele Oost-Europese componisten werd hij beïnvloed door de volksmuziek van zijn geboortestreek. Die combinatie maakt Szymanowskis muziek onmiddellijk herkenbaar. Van de twee vioolconcerti die op deze cd staan, is de invloed van het impressionisme met meest voelbaar en dat vertaalt zich in een verrassend en magisch werk waarin de soloviool begeleid wordt door een heel kleurrijke orkestpartij. Het tweede concerto is een van Szymanowskis laatste werken. Het is, net als het eerste een werk waarin de verschillende delen zonder onderbreking in elkaar over gaan. In dit geval worden de twee hoekdelen aan elkaar gebonden door een lange en virtuoze cadens in de viool. Als toemaatje brengen solist Ilya Kaler en het Filharmonisch Orkest van Warschau nog de 'Nocturne en Tarantella', een virtuoos huzarenstukje voor viool en orkest.
Ilya Kaler speelt bijna volledig zonder vibrato, met een hele blanke, vlakke klank, net de antithese van een stereotype Oost-Europese, romantische vioolvirtuoos. Deze fijne manier van spelen bezorgt de muziek een teder, soms bijna magisch karakter, zeker in de hoogte, die loepzuiver klinkt. De vele dubbelgrepen, zoals die in de cadens van het tweede concerto voorkomen, blijven zo ook licht en quasi moeiteloos klinken, helemaal in de impressionistische stijl van de muziek. Een duidelijk gearticuleerde, wat bijtende spiccato geeft de finale van het tweede concerto duidelijk heel wat élan mee.
Antoni Wit dirigeert het Warshaw Philharmonic Orchestra met verve en zorgt voor een energieke en enthousiaste uitvoering van deze drie werken, vol sensuele, exotische klanken. Enkele brede, romantische frases worden voluit lyrisch gespeeld, maar zelfs in passages met een dichte textuur of een gespannen, beladen harmonie blijft de muziek overzichtelijk en transparant. Daar helpt trouwens ook de opnamekwaliteit een handje, want die geeft meer voorkeur aan de hogere stemmen in het orkest. Lagere instrumenten klinken minder prominent, wat de lichtheid en het schitterende van Szymanowskis muziek ten goede komt. De Tarantella, waarmee de cd afsluit, is dan weer en prachtvoorbeeld van hoe opzwepend en vurig orkest en solist kunnen klinken. Een hele batterij slagwerk zorgt voor exotische tintjes in deze muziek.
Cd's bij Naxos van het Warshaw Philharmonic Orchestra zorgden al in het verleden voor mooie opnames en dat is hier niet anders. Szymanowskis muziek wordt heel toegankelijk en met passend exotisme gebracht en Ilya Kalers interpretatie legt veel nadruk op de zuiverheid en eenvoud van Szymanowskis muziek.
Meer over Karol Szymanowski
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
