Karl Kohaut (1726-1784) was een luitvirtuoos uit het midden en eind van de achttiende eeuw, een tijd waarin de luit als klassiek instrument definitief op de terugweg was. Daarom ook dat Kohaut naast luit ook bekend was als violist en contrabassist en voor beide instrumenten een aanzienlijk solorepertoire geschreven heeft. Het is net opmerkelijk dat Kohaut wel in zijn eigen tijd een beroemde en gerespecteerde muzikant was maar vandaag de dag (afgezien van een van tijd tot tijd uitgevoerd contrabasconcerto) nauwelijks nog gespeeld wordt. Als muzikant in dienst van de Oostenrijkse keizer Joseph II was Kohaut echter een grote persoonlijkheid in Weense muzikale cirkels en maakte hij deel uit van de groep muzikanten en kunstliefhebbers die zich rond mecenas Gottfried Baron van Swieten verzameld hadden (en waartoe onder meer ook Mozart en Haydn behoorden).
Het Oostenrijkse Ars Antiqua Austria stelt vier werken van Kohaut voor, grotendeels stukken met een elegant en diverterend karakter. Naast twee concerti, eentje voor luit en eentje voor contrabas werden een divertimento voor strijkers en een vierstemmige 'sinfonia' ingespeeld. Alle werken zijn overigens solistisch uitgevoerd, met slechts een strijkinstrument per stem. De 'sinfonia' is een typerend voorbeeld van de Weense 'Sturm und Drang' stijl waartoe ook Haydn zich in dezelfde periode aangetrokken voelde, met zijn dramatische mineurtoonaard en even dramatische melodieën. Het 'Divertimento' voor luit, twee violen en contrabas verschilt daar sterk van en grijpt terug naar de door volksmuziek geïnspireerde, luchtige stijl van ontspanningsmuziek die populair was aan het Weense hof. De instrumentatie van twee (hoge) violen en een lage contrabas laat voldoende ruimte in het middenregister voor de luit, die zich zo als solist kan profileren. Het contrabasconcerto speelt daarentegen met de gelijke klank van de contrabassolo (op Weens gestemde bas uitgevoerd) en de basstem, die eveneens door contrabas en niet door cello uitgevoerd wordt.
Om Kohauts werken muziekhistorisch wat te kunnen plaatsen, opent de cd echter met een trio voor luit, viool en bas dat pas recent werd teruggevonden in een muziekbibliotheek in Augsburg en dat de naam van Joseph Haydn draagt. Het is daarom niet zo ver gezocht om te veronderstellen dat dit trio een nauwe samenwerking voorstelde tussen Haydn en Kohaut, twee muzikanten die elkaar ongetwijfeld meermaals ontmoet moeten hebben. Laat dit trio jammer genoeg echter een minder interessant werk van Haydn zijn: Johauts eigen composities kunnen minstens even sterk gesmaakt worden en Haydn toont zich in dit trio wat van een droge, inspiratieloze kant.
Het zou gemakkelijk zijn om deze muziek voorspelbaar en levenloos uit te voeren maar dit Oostenrijks oude-muziek ensemble verzorgt haar uitvoering met stijl en elegantie. In de meeste werken hoeft men geen overdosis energie te verwachten (de heftige 'sinfonia' is een uitzondering) maar hoort men fijnzinnige, transparante en, voor wie voeling heeft met de eenvoudige schoonheid van het classicistische idioom, erg boeiende uitvoeringen van een van Haydns betere tijdgenoot-componisten.
Meer over Karl Kohaut, Joseph Haydn
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
