In 2009 worden meerdere componisten gevierd: Purcell bijvoorbeeld, of Mendelssohn of Händel maar niemand krijgt, wat cd uitgaven betreft maar aandacht dan Joseph Haydn van wie 2009 een kans betekend om vele onbekende werken opnieuw uit te voeren. Opera's van Haydn zijn nagenoeg onbekend. Vocale werken uit Haydns laatste jaren als 'Die Schöpfung' of 'Die Jahreszeiten' – beide oratoria – worden vaak genoeg uitgevoerd maar de Italiaanse opera's die hij hetzij naar de smaak van het Weense publiek, hetzij naar de smaak van zijn werkgevers, de prinselijke familie Esterhazy schreef worden zelden of nooit van onder het stof vandaan gehaald. 'Acide', een opera waarvan slechts fragmenten zijn overgebleven, werd in 1763 gecomponeerd ter gelegenheid van het huwelijk hertog Anton Esterhazy en hertogin Maria Theresia Erdödy. Dat maakt de opera een tijdgenoot van Glucks vernieuwende 'Orfeo ed Euridice'. 'Acide' is echter nog klassieker opgevat. Het verhaal is in essentie dat uit Ovidius' 'Metamorfosen' van Acis en Galatea. De cycloop Polyfemos kan het niet verkroppen dat de nimf Galatea de natuurgeest Acis lief heeft en doodt Acis door hem te verpletteren met een gigantische rots. Galatea bidt echter tot de zeegod Neptunus, die Acis opnieuw tot leven wekt zodat de opera, die ten slotte voor een huwelijksplechtigheid geschreven werd een gelukkig einde kent dat bij Ovidius afwezig is.
Van het Zweedse label BIS is men al langer opnames gewoon die een rijke, volle klank bezitten en dat is hier niet anders. Samen met de sterk retorische, theatrale aanpak van dirigent Manfred Huss zorgt dat voor een meeslepende en stijlbewuste Haydn. Hoewel Haydn zich structureel nog trouwer aan de conventies van de opera seria houdt dan bijvoorbeeld Gluck, kijkt zijn muziek op vele plaatsen al vooruit naar de opera's van Mozart, met hun drukke ensembles, zoals in de levendige kwartetfinale 'Ah vedrai'. In plaats van klassieke 'secco' recitatieven die uitsluitend door klavecimbel begeleid worden, toont Haydn een voorkeur voor langere accompagnato's, waarbij het orkest een grotere rol speelt en dat houdt een zekere dramatiek in wat anders muzikaal wat minder interessante passages zouden zijn.
Jennifer O'Laughlin die de rol van Glauce zingt komt soms een tikkeltje vermoeid over maar zingt verder uitstekend, met een heel accurate lezing van Haydns coloraturen en technische loopjes. Mezzo Adrineh Simonian zingt een goed gecontroleerde en stijlbewuste partij die wat muzikaliteit mist door enkele minder geslaagde ademhalingen midden in Haydns virtuoze technische loopjes. Maar verder zorgen zij en de hele verdere cast voor een verstaanbare, elegante uitvoering van deze opera. Bernard Richter bezit een uitzonderlijk krachtige stem voor dit soort van repertoire. Hij controleert hem echter vrij goed en dit stelt hem in staat een wat onkarakteristiek luide Haydn af te leveren, zoals hij in zijn eerste aria 'La Beltà' demonstreert. Hij blijft echter perfect verstaanbaar en zingt met een grondig stijlbesef. Bariton Ivan Paley zingt de dubbele rol van Polifemos en Neptunus met een zachte, malse stem die het het best doet in het midden- en hoogste register, vooral op licht gezongen, snelle trekken, die hij doeltreffend kan uitvoeren.
Dit blijft een degelijke en muzikale uitvoering van een nagenoeg vergeten opera van Joseph Haydn, een voorbeeld van de rococostijl uit Haydns vroegste jaren. Uiteraard is dit geen opera die dezelfde briljantie tentoon spreidt als Mozarts latere, grote opera's maar het is er wel eentje die moeiteloos de vergelijking met enkele van Mozarts vroegere werken in het genre ('Mithridate', 'La Finta Giardiniera', 'Thamos') aankan.
Meer over Joseph Haydn
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
