Het Franse Ebène strijkkwartet doorkruist het strijkkwartetrepertoire: hun vierde cd is gewijd aan kamermuziek van Johannes Brahms terwijl vorige uitgaven het werk van zulke diverse componisten als Debussy, Fauré, Bartok, Haydn en Ravel verkenden. Bij Brahms viel de keuze niet alleen op een 'echt' strijkkwartet (het eerste, in c mineur, opus 53/1) maar eveneens op het grote eerste pianokwintet in f mineur, opus 34. Voor die samenwerking werd beroep gedaan op pianiste Akiko Yamamoto.
Dit is een geen ouderwetse, romantische Brahms zoals men hem vandaag bijvoorbeeld graag in Duitsland en Oost Europa hoort: de strijkers spelen met relatief weinig vibrato en de twee violen, de hoge stemmen in het kwartet bezitten relatief veel overwicht in de balans. Dat maakt het klankbeeld van Brahms' eerste strijkkwartet transparant genoeg maar ook net een beetje scherp, vooral op de hoogste passages. De muziek zelf klinkt echter bewogen genoeg, met een getormenteerd eerste deel in mineurtoonaard. Erg mooi is ook het 'allegretto' als derde deel, een typisch Brahmsiaans intermezzo met verschillende vriendelijke contrasterende episodes, die veel aan lichtheid winnen dankzij de doorzichtige, lichtvoetige aanpak van het Ebène kwartet.
Het pianokwartet mag terecht beschouwd worden als een van Brahms' grootste triomfen in het kamermuziekrepertoire. Het is een bewogen compositie en dat blijft in de energieke interpretatie van het Ebène kwartet ook zeker zo. Een uitgesproken drama overheerst in het eerste deel en in de finale, waar strijkkwartet en pianiste ongemeen scherp uit de hoek kunnen komen. Het langzame deel wordt echter genereus uitgevoerd, met een warme pianopartij en vier strijkinstrumenten die Brahms' muziek met een gezond gevoel voor lyriek vorm geven. De finale daarentegen is zonder meer orkestraal gedacht, waarbij pianiste Akiko Yamamoto de strijkers meer dan een aardig steuntje in de rug geeft. En dat is niet zo verwonderlijk aangezien Brahms zelf lang niet kon beslissen over de uiteindelijke vorm die zijn compositie moest aannemen. Hij bedacht het werk eerst als zuiver strijkkwartet, herschreef het dan als een sonate voor twee piano's en kwam pas later uit op de uiteindelijke bezetting van vier strijkers en piano. Clara Schumann had hem intussen aangeraden het werk voor een uitgebreide, symfonische bezetting te orkestreren , vanwege de weelde aan ideeën die erin zitten. En net van de orkestrale aspect van Brahms' muziek maken de vijf muzikanten dankbaar gebruik.
En dat maakt van deze cd een strak, accuraat maar bewogen uitgevoerde Brahms-plaat, een iets minder klassiek-romantische maar tegelijkertijd ook erg energievolle kijk op twee van Brahms' vroege, bekendere kamermuziekwerken.
Meer over Johannes Brahms
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
