De drie pianokwartetten, voor viool, altviool, cello en piano, die Brahms schreef zijn alledrie eerder vroege werken. De twee kwartetten op.25 en 26 betekenden een eerste doorbraak voor de jonge Brahms, in de jaren '50 van de negentiende eeuw, al zijn het onderling twee grondig verschillende werken. Het op.26, in A, is langer en zorgelozer dan het rusteloze en ingenieus uitgedachte op.25. Het laatste kwartet, op.60, werd pas later, in 1875, uitgegeven, maar de eerste schetsen ervoor dateren uit dezelfde periode als de eerste twee kwartetten. De zwaarmoedige toon van dit werk is door sommigen geïnterpreteerd als Brahms' muzikale reactie op de waanzin en dood van zijn beschermheer Schumann, en zijn platonische maar onmogelijke relatie met Schumanns vrouw Clara.
Er werd hier voor een nogal dikke, romantische, bij momenten erg zwaarmoedige interpretatie gekozen. Zo klinkt het eerste deel van het op.26 erg donker en behoorlijk gewichtig. Keerzijde van de medaille is dat sommige passages, in de drie kwartetten, wat vaart missen. Melodieën hadden iets meer richting kunnen gebruiken, terwijl accenten doorgaans laat in de maat gespeeld worden, wat de muziek soms een beetje statisch doet overkomen. Daar staan dan wel erg mooie en gelijke passages in de strijkers tegenover, waaruit blijkt hoe goed de muzikanten van het Beaux Arts trio (samen met altviolist Walter Trampler) elkaar aanvoelen.
Het is echter vooral de piano die minder presteert: hoewel virtuoze loopjes en snelle trekjes geen probleem presenteren voor pianist Menahem Pressler, komen intieme passages te grof over. Het begin van het kwartet op.26, met zijn bescheiden pianoakkoorden als inleiding verliest zo al zijn magie. Het trage deel uit het kwartet op.25 wisselt een lyrisch hoofdthema af met een mars die vanuit de verte klinkt. Jammer genoeg zorgt de piano ervoor dat deze mooie marsmelodie koppig met zijn beide voeten op de grond blijft, en weinig sfeer kan scheppen. Bovendien heeft dit werk in zijn geheel, met zijn volkse en 'Hongaarse' invloeden, ook al fijner geklonken. Hoogromantische momenten klinken breed genoeg, maar opzwepende melodieën, zowel in het eerste als het laatste deel van dit werk, kunnen de luisteraar niet echt meeslepen.
Dit is een cd die bijzonder mooie muziek aanbiedt, die met stijl en expertise uitgevoerd wordt. Meer dan een getrouwe, accurate uitvoering krijg je echter zelden te horen en meeslepen doet de muziek dan ook nooit echt. Dit is een digitale remastering van een oudere opname uit 1973, en ondertussen bestaan er ook al betere opnames van deze werken. Maar de muziek zelf blijft natuurlijk meer dan de moeite waard.
Meer over Johannes Brahms
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
