Bachs cyclus 'Das Wohltemperierte Clavier', bestaande uit twee boeken van telkens vierentwintig preludes en fuga's, is verplichte lectuur voor elke student piano en elke professionele pianist. Na zich vele jaren geconcentreerd te hebben op het romantische repertoire van Chopin, Schumann en vele anderen waagt nu ook de Rus Vladimir Ashkenazy zich er op zeventigjarige leeftijd aan. Zijn opname van deze mastodont, verschenen bij Decca, bewijst dat Bach, net als Mozart, bij het meest delicate en moeilijke van het hele repertoire hoort.
De revolutionaire kracht van het 'Wohltemperierte Clavier' ligt hem vooral in het eerste deel van de naam. Bach schrijft in elk van de boeken een prelude en een fuga in elke toonaard, wat dus neerkomt op vierentwintig per boek, waarbij het bijzondere is dat de uitvoerder zijn klavecimbel niet moest herstemmen om alles uit te voeren. Wanneer men dit werk op een piano uitvoert, speelt dit minder mee, maar het 'Wohltemperierte Clavier' blijft sowieso een krachtig werk vol contrapunt van het hoogste niveau. En het is net wat betreft het contrapunt dat de uitvoering van Ashkenazy tekort schiet. Zijn technische beheersing en zijn vingervlugheid zijn zonder discussie indrukwekkend, maar hij lijkt enkel aandacht te hebben voor de bovenmelodie en zo al eens de bij Bach o zo belangrijke middenstemmen te vergeten. Vooral in langzame preludes vol dissonanten laat hij zo veel mogelijkheden tot expressiviteit onbenut en laat hij de transparantie van deze muziek soms verzwelgen door nutteloos pedaalgebruik. In de fuga's kiest hij dan weer hoofdzakelijk voor snelle tempi en heeft hij de neiging om de thema's voortdurend te overarticuleren, waardoor hij al snel gaat vervelen. In de razendsnelle fuga's dwingt zijn feilloos spel zeker en vast bewondering af, maar er is meer aan Bach dan enkel snelheid....
Over het al dan niet historisch verantwoorde van Bach op piano wordt vaak gediscussieerd. Wanneer het een overtuigende uitvoering met aandacht voor de transparantie en het contrapunt is, kan het absoluut. Jammer genoeg is het net op die vlakken dat Ashkenazy teleurstelt.
Meer over Johann Sebastian Bach
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
