Op het eerste zicht lijkt Raphaëlla Smits' keuze om werken van Johann Sebastian Bach op gitaar te vertolken bizar. Voorstanders van de authentieke uitvoeringspraktijk zullen misschien even moeten slikken bij het beluisteren van deze transcripties maar in feite druist dit gegeven helemaal niet in tegen de opvattingen uit Bachs tijd. Er zijn genoeg voorbeelden te vinden van werken die - al dan niet op aangeven van Bach zelf - op verschillende instrumenten gespeeld (kunnen) worden.
Bij het eerste werk op de cd is het al raak: 'Prélude pour la Luth o Cembal' (BWV 998). Had de moderne gitaar in Bachs tijd reeds bestaan, dan had dit instrument naar alle waarschijnlijkheid het rijtje aangevuld. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat deze muziek wondermooi klinkt op Smits' achtsnarige gitaar. De keuze voor dit instrument met de extra lage tonen komt deze muziek absoluut ten goede.
De 'Solo pour la Flûte Traversière' (BWV 1013) en de 'Partia Secunda a Violino Solo senza Basso' (BWV 1004) klinken iets minder waarheidsgetrouw op gitaar. Vooral de monumentale 'Ciaccona', hoogtepunt van de donkere tweede partita voor viool, is in deze transcriptie veel minder beklijvend dan het origineel. De arpeggio's op viool grijpen de luisteraar vanaf de eerste noot bij het nekvel en doordringen eenieder met Bachs woede en verdriet om de dood van zijn eerste vrouw. De technisch gezien knappe transcriptie voor gitaar is gewoon minder indringend dan de versie voor viool.
Ondanks dit alles moet gezegd dat Raphaëlla Smits prachtige arrangementen maakte. De transcripties blijven trouw aan Bachs architectuur en meesterlijk contrapunt. Ook de uitvoeringen zijn heerlijk transparant en geven de gelaagdheid van deze muziek prachtig weer, wat getuigt van een perfect inzicht in deze muziek.
Met deze cd is nog maar eens bewezen dat de authentieke uitvoerpraktijk een lastig thema is. Smits laat duidelijk horen dat sfeer, boodschap en emotie van de muziek boven het instrument staan en verandert in haar arrangementen weinig aan de essentie van de muziek, maar tegelijk klinkt deze overbekende barokmuziek toch wat vreemd in de oren.
Meer over Johann Sebastian Bach
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
